1 Звезда2 Звезды3 Звезды4 Звезды5 Звезд (9 оценок, среднее: 4,11 из 5)
Загрузка...
3 858 просмотров

Кыайыы хоһоонноро

Хоһооннор Тааттатааҕы «Туллукчаан» оҕо библиотекатын фондугар баар кинигэлэртэн киирдилэр.

  1. Кэриэстээҥ, бука бары: хоһоон/Эйэ чорооно: хоһооннор, поэма орто уонна улахан саастаах оҕолорго/ Иннокентий Артамонов [И.А. Маччасынов уруһуйдара] – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1981. – 40 с.

        Кэриэстээҥ, бука бары

Улуу Кыайыы күнүн үөрүүнэн көрсөбүт

Сэрииһиттэр мустаммыт,

Сүрэхпит ырыатын дуораччы ыллыыбыт

Өстөөҕү самнараммыт.

Ахтыаҕыҥ, доҕоттоор, аргыардаах күннэри

Ааспыт ыар хонуктары,

Ол уордаах сылларбыт уот кутаа күөннэрин

Туораспыт буойуттары.

Кыргыс толоонугар охтубут доҕорбутун

Биһиги умнубаппыт,

Кинилиин үлэҕэ, үөрүүгэ куруутун

Эр санаалаах хаамсабыт.

Бүгүҥҥү эриэккэс олоҕу көрбөккө

Охтубут буойуттары

Сүһүөххэ тураҥҥыт уһун үйэлэргэ

Кэриэстээҥ, бука бары.

Уруйу этиэҕиҥ кыайыыга аҕалбыт

Коммунист партияҕа,

Үөрүүлээх бу күҥҥэ көтөҕөр бакаалбыт

Ананнын Ийэ сиргэ!

1951

2. Кыайыы салюта: хоһоон/Көтүү: хоһооннор, поэмалар/Иннокентий Артамонов – Якутскай: Саха сиринээҕи кинигэ изд-вота, 1978 – с.163

         Кыайыы салюта

Дойдубут илиҥҥи быыһыгар

Кыыдааннаах кыһыммыт баранна,

Чаҕылхай сааскы халлааныгар

Үөрүүлээх сурахпыт тарҕанна.

Аҕалла мөлүйүөн сүрэҕэр

Өр кэмҥэ кэтэспит күннэрин,

Хаан утахтаах өстөөх сиригэр

Тиһэх канонада ньиргиэрин.

Бу бүгүн кыһыл буойуннар

Берлин куораты ыллылар,

Рейхстаг үрдүгэр тахсаннар

Кыайыы Знамятын астылар.

Кытыастар Кыһыл Знамяттан

Аан дойду үөрүүнэн долгуйар,

Ол тахсар саҥа күн уотуттан,

Баттаммыт дьон-аймах уһуктар.

Сир киинэ Москва куоракка

Кыайыыбыт салюта ньиргийэр,

Сибэкки букета халлааҥҥа

Айхаллаан ыһылла үрэллэр.

Уруйдан, тапталлаах Дойдубут!

Аатырда эн аатыҥ аар-саарга,

Бигэтик эрэнэр буоларбыт

Бу кэлбит саргылаах Кыайыыга.

1945

3. Полк знамята: хоһоон/Көтүү: хоһооннор, поэмалар/Иннокентий Артамонов – Якутскай: Саха сиринээҕи кинигэ изд-вота, 1978 – с.175

          Полк знамята

Кыыһар төлөнүнэн кытыастар

Ааспыт сыллары саната,

Кыайыы бэлиэтэ буолан,

Көстөр полк знамята.

Кини аттыгар дьиппиэрэн,

Харабыл саллаат турар,

Көнөтүк, чиэс биэрэн,

Гвардеецтар ааһаллар.

Бу знамяны бастатан,

Түүн-күнүс уот буурҕаҕа

Ынчыктыы сытар Украинанан

Полк арҕаа барара.

Барара чаҕылҕан дапсыыр –

Снаряд ардаҕын аннынан

Чиэһи, көҥүлү көмүскүүр

Үрдүк эрэли ылынан.

Буулдьа тэһитэ сүүрбүт

Гвардеевскай знамя

Дьол, эйэ иһин охсуспут

Геройдары санатта.

1954

4. Сибэкки буолбут сүрэхтэр: хоһоон/Көтүү: хоһооннор, поэмалар/Иннокентий Артамонов – Якутскай: Саха сиринээҕи кинигэ изд-вота, 1978 – с. 185

Сибэкки буолбут сүрэхтэр

Мин бүгүн

Кыайыы күнүн туһунан

Дакылааты истэ олорон,

Элбэҕи санаатым,

Уйадыйан ыллым…

Сүр ыардык,

Ыарыылаахтык

Сүрэҕим ытырбахтыыр,

Хараҥа-сырдык

Харахпар халыйбахтыыр.

Илэ-бааччы истэргэ дылыгын

Табыллан охтубут

Саллаат кыланыытын,

Илэ-бааччы көрөргө дылыгын

Сири-халлааны холбообут

Куорат умайар кутаатын…

Оо, сүрүн ньии!

Оо, дьулаанын ньии!

Бу баар

Харахпар

Өстөөх ыйаабыт дьонноро,

Өстөөх муҥнаабыт оҕолоро…

Оо, бу улуу Күнү,

Бу өрөгөйдөөх Күнү,

Элбэх да эрэйи көрсөн,

Элбэх да өлүүнү көрөн,

Кырыылаах ыстыыгынан

Былыттары быһыта тыытан

Аҕалбыппыт…

Дакылаат бүтэрин кытта

Ытыс тыаһа хабылынна.

Мин кулгааҕым куугунаата,

Мин сүһүөҕүм салҕалаата.

Бу баар курдук

Канонада ньирилээтэ,

Салгын титирэстээтэ…

Биһиги

Ытык походтарга сылдьан

Бу Кыайыы күнүн көрбүппүт,

Сороҕор санньыйан,

Сороҕор үөрэн-көтөн,

Тыһыынча өлүүттэн

Тыыннаах ордубуппут.

Биһиги

Бу баар курдук

Өйдүүбүт,

Бу баар курдук

Көрөбүт

Бар-дьон куустуһар түгэнин,

Москва салютын ньиргиэрин!

Албан аат

Килбиэннээх салюта,

Саргылаах

Кыайыыбыт салюта

Дохсуннук дуорайар,

Дуоланнык дуорайар!

Оо, доҕоттоор,

Ол саас чаҕылхай халлаана

Үөрүүлээх да этэ,

Туох баар күн анна

Тырымныы-тырымныы күлбүтэ.

Ол сырдык

Сарыаллаах халлааммар,

Ол дьоллоох

Кустуктаах халлааммар

Кыырыктаах

Кыргыһыыга охтубут

Хаарыаннаах

Ньургун доҕотторбут

Уоттаах

Сытыы харахтара

Сулус буолан көрбүттэрэ,

Төлөннөөх

Хорсун сүрэхтэрэ

Сибэкки буолан үүммүттэрэ.

1962

5. Кымыстаах чороону көтөхтүм: хоһоон/Көтүү: хоһооннор, поэмалар/Иннокентий Артамонов – Якутскай: Саха сиринээҕи кинигэ изд-вота, 1978 – с. 188

Кымыстаах чороону көтөхтүм

Кымыстаах чороону көтөхтүм

Үгүс сыл кэнниттэн бу бүгүн,

Дьоннорбун үөрүүнэн көрсөммүн

Кымыстаах чороону көтөхтүм.

Кымыстаах чороону көтөхтүм

Быыл буолбут синиэлбин устаммын,

Хоту сир халлаанын ахтаммын,

Кымыстаах чороону көтөхтүм

Кымыстаах чороону көтөхтүм

Сүөгэйи ыймахтыыр кэриэтэ,

Сахалыы ырыаны дьиэрэтэ,

Кымыстаах чороону көтөхтүм.

Кымыстаах чороону көтөхтүм

Дьүкээбил уоттарын анныгар,

Мин Сахам дойдутун аатыгар

Кымыстаах чороону көтөхтүм

1963

6. Бүгүн эмиэ саллааппын: хоһоон/Көтүү: хоһооннор, поэмалар/Иннокентий Артамонов – Якутскай: Саха сиринээҕи кинигэ изд-вота, 1978 – с. 189

Бүгүн эмиэ саллааппын

Икки Кыһыл Сулус орденнаах

Иван Филиппович Шевелевка

Торҕоннообут бөрөлүү

Буулдьа миигин көрдүүрэ,

Хаһан, хайдах өлөрдүү

Бааһырарбын күүтэрэ.

Өлүү өрүү сиппэккэ

Часкыйбахтаан ылара,

Таммах ууну биэрбэккэ

Хаайан арыт сытара.

Онно ыллаан биэрэрим,

Күнү көрсө күлэрим…

“Кырдьык иһин!” – мин диирим,

Кутаа уокка киирэрим.

Хаҕыс өлүү батыһан

Күлүк курдук хаамсара,

Ыраас хааммар ымсыыран

Хатырара уостара.

Сэрии тэлбит суолунан

Саха буойун төнүннүм,

Кыргыс дьулаан хонуутун,

Кэбис, аны көрүмүүм…

Өстөөх, өһөөн хоппотуҥ

Күннээх Ийэ сирбитин,

Бэйэҥ хааҥҥар сууммутуҥ,

Ииҥҥэ урут киирбитиҥ.

Дьылҕа оннук оҥорбут…

Кырдьык кыайан кытыастар.

Оттуллубут аал уоппут

Ордук күүскэ умайар.

Сүүстэ ыппыт сүрэҕиҥ

Чэгиэн-чэбдик билигин,

Бүгүн эмиэ ыллыыбын,

Бүгүн эмиэ саллааппын!

1964

7. Күммүт үөрэн күөрэйдэ: хоһоон/Эйэ чорооно: хоһооннор/Иннокентий Артамонов – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1981. – с. 15

Күммүт үөрэн күөрэйдэ

Бомба, миинэ ньиргиэрэ

Туманныран сүттүлэр,

Хааммыт тохтор кэмнэрэ

Ардах буолан бүттүлэр.

Саргы-кыайыы үрдээтэ,

Күммүт үөрэн күөрэйдэ.

Көмөр буолбут куораттар

Ырыа ыллаан эрэллэр,

Элбэх саҥа заводтар

Күнүн аайы элбииллэр.

Саргы-кыайыы үрдээтэ,

Күммүт үөрэн күөрэйдэ.

Бурдук ыспыт буолакпыт

Муора курдук долгуйар,

Барҕа баайдаах тайҕабыт

Саарба уунан тоһуйар.

Саргы-кыайыы үрдээтэ,

Күммүт үөрэн күөрэйдэ.

Олох дьолун көмүскээн,

Кэлэр кэмҥэ чүөмчүлээн,

Аҕа дойдум аатырда,

Эйэ иһин ыҥырда.

Саргы-кыайыы үрдээтэ,

Күммүт үөрэн күөрэйдэ.

1945

 8. Саллаат, сэргэх буол!: хоһоон/Эйэ чорооно: хоһооннор/Иннокентий Артамонов – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1981. – с. 35

Саллаат, сэргэх буол!

Аҕа дойдуга баай-дуол

Хаҥыыр, үөскүүр күн ахсын.

Саллаат, сэргэх буол,

Өстөөх үөрэ ымсыырбатын!

Тыргыллаллар киэҥ суоллар

Дьоллоох аартык аһаннар.

Саллаат, сэргэх буол,

Көппөтүннэр хара суордар!

Лыах курдук көтө-дайа

Оонньууллар кырачааннар.

Саллаат, сэргэх буол,

Суос-соҕотох хаалбатыннар!

Мичээрдииллэр кыыстаах уол

Күөх түүҥҥэ сулус аайы.

Саллаат, сэргэх буол,

Көрбөтүннэр кыа хааны!

Саас трактордар сылаас буор

Сирин кырсын тиэрдиннэр.

Саллаат, сэргэх буол,

Эстибэтиннэр тэргэннэр!

Үлэһит дьоҥҥо хочуол

Оллооҥҥо оргуйуохтун.

Саллаат, сэргэх буол,

Чуумпу куруук доҕордостун!

Норуоппут улуу тутул

Акылаатын түһэрдэ.

Саллаат, сэргэх буол,

Хаампатын сэрии силлиэтэ.

Эйэлээх, көҥүл олох

Үүнэ, чэлгийэ турдун.

Саллаат, сэргэх буол,

Модун эйэ туругурдун!

1980

9. Улуу дьыалаҥ өрөгөйүн: хоһоон/Эйэ чорооно: хоһооннор/Иннокентий Артамонов – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1981. – с. 35

Улуу дьыалаҥ өрөгөйүн

Истибитиҥ дуо, канонада

Сири титирэтэр тыаһын,

Чох хара халыҥ буруота

Халлаан уорҕатын сабарын?!

Көрбүтүҥ дуо, уот атаакаҕа

Буулдьа кытыастар ардаҕын,

Өстөөх арҕаҕын ылыыга

Долгуннуу түллэн бараргын?!

Өйдөөбүтүҥ дуо, ол туох иһин,

Өлүү утары барбыккын,

Саллаат бүтэһик кэриэһин

Үйэ-саас илдьэ хаалбыккын?!

Билбитиҥ дуо, тыыннаах ордубут

Сүрэх долгуйар үөрүүтүн,

Айхаллаан ыраас халлааммыт

Чаҕылхай күннүүн көрсүүтүн?!

Санаабытыҥ дуо, ол түгэҥҥэ

Тапталлаах көмүс доҕоргун,

Сиргэ, халлааҥҥа, бу күҥҥэ

Төрүөххүттэн уруулуугун?!

Фронтовик эбит буоллаххына,

Маны барытын ааспыккын…

Уоттаах сэрии ветерана,

Ытыктаан этэллэр ааккын.

Ууну, уоту ааһан туораабыт

Хорсун саллаат, тула көрүн:

Хайдах курдук Ийэ сирбит

Киэргэннэ, тубуста бүгүн.

Бу дьолу, көҥүлү аҕалбыт

Улуу Дьыалаҥ өрөгөйүн

Үөскүүр көлүөнэ ыччаппыт

Өссө үрдүктүк көтөхтүн!

1980

10. Кыайыы ырыата: хоһоон/Хоһооннор, поэмалар: хоһооннор, поэмалар/Сергей Васильев – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1958. – с. 163

Кыайыы ырыата

Кыырай эрэ,

Кыталык буолан,

Кырдалы, сыһыыны үрдүнэн,

Кыайыы ырыата!

Күөрэй эрэ,

Күөрэгэй буолан,

Күөх толооннору үрдүнэн,

Күн дьолун үөрүүтэ!

Ыллаа,

Ымыы чыычаах буолан,

Ыаллаах алаас ахсын.

Эйээр,

Этигэн хамыс буолан,

Элгээн сыһыы устун.

Кэпсиэ, кэпсиэ, түргэнник,

Кэриэн ыччаттарым

Кэккэлэригэр киирэҥҥин,

Килбиэннээх кыайыы буолтун!

Албаннаах кыайыы,

Арылхай күн сырдыга буолан,

Айхаллаа,

Айыы дьонун

Алаһа дьиэтин

Аанынан киирэн!

Уруйдаа,

Урааҥхай саха

Уйгулаах остуолун

Ортотугар тыган!

Хайҕаллаах Советскай Армия

Хатарыылаах ыстаал кылыһынан

Хаанымсах фашиһы

Хара буорга

Хараҕалыы аста,

Өндөйбөт гына

Үлтү сынньан,

Үрдүгэр тэтиҥи саайда!

Кыайыылаах Советскай Армия

Кылааннаах ыстаал кылыһа,

Кыайан-хотон

Кылбаа маҥан халлааны

Кырсын аннынан

Кылбааран, күлүмнээн таҕыста!

Суунаҕалыы оонньообут

Субай хаанын соттон,

Солко өҥүнэн симэннэ;

Үөһүнэн саккыраппыт

Өһөх хаанын соттон,

Үрүҥ көмүстүү килбэҥнээтэ!

Аан дойду үрдүнэн

Албаннаах Советскай Армияны

Айхаллыыр музыка оонньоото,

Орто дойдуну улаҕатынан

Улуу Сталины

Уруйдуур «ураа» ньиргийдэ!

Көнньүөр,

Күбэй хотун ийэм!

Соттун хараххын,

Соҥуйбут эдьиийим! –

Саргылаах санныбыт үрдүттэн

Санаа хара тааһа түстэ!

Үрүҥ күммүт инниттэн

Өһөх буруо үүрүлүннэ!

Айхаллаан,

Албан кыайыыламмыт

Аҕа дойдум!

Үөр,

Өрөгөйө үрдээбит

Үтүө норуотум!

Сэрии сиҥнэрбит бааһа

Сир Ийэ иэниттэн остун диэн,

Күөрэтэн биэр

Көмүс балтаҕын,

Күрүөлүү оҕус

Күөх буолаҕын,

Ыллатан ис

Ыаллаах толоонноргун,

Охсон биэр

Оһуордаах хамыһыҥ тылын!

Ураатаа,

Остуолуҥ иннигэр,

Ойуур-тыа иһигэр,

Улуу муоралар улаҕаларыгар!

Ураатаа,

Очуос хайалар чыпчаалларыгар!

Ураатаа,

Улуу Сталин аатыгар!!!

1945

 11. Кыайыы үҥкүүтэ: хоһоон/Хоһооннор, поэмалар: хоһооннор, поэмалар/Сергей Васильев – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1958. – с. 166

Кыайыы үҥкүүтэ

Көҥүл кынатын күлүүстээри

Күлүргээбит хандалыны

Көмүс биһи көкөттөрбүт

Көтүрүтэ-тоҕута сынньыһан

Көтөн-мөҥөн кэллилэр.

Үөрүү-көтүү чыычааҕа

Үрдүк халлааны кырсынан,

Өлүөнэ эбэни үрдүнэн

Көтөн кылбааран кэлээхтээн

Күрүө аайы ыллаата,

Саҥаран-иҥэрэн дьирилээн

Саха норуотун уруйдаата.

Өлүөнэлиир өрүспүт

Өбүгэбит үөрүүтүн

Үлүскэннээх сүүрүгүнэн

Күүрдэ сытар эбээт.

Өрөгөйдөөх үҥкүүнү

Өрө көтөн биэриэҕиҥ!

Аммакалыыр эбэбит

Аймахтарбыт үөрүүтүн

Арылыйар долгунунан

Айхаллыы сытар эбээт.

Аһыакайдыыр оонньууну

Арыйаахтаан иһиэҕиҥ!

Ытык арҕаа хайабыт

Ыччаттарбыт үөрүүтүн

Ыһар чаҕыл күлүмүнэн

Ырылыта турар эбээт.

Ыраас дьэҥкэ куолаһынан

Ыллаан-туойан биэриэҕиҥ!

Туймаадабыт толооно

Доҕотторбут үөрүүтүн

Торҕо солко симэҕинэн

Туоһулуу сытар эбээт.

Тоҥолохтон тутуһан

Доҕулдьуһа көтүөҕүҥ!

Килбэчийэр сылабаар

Кэргэттэрбит үөрүүтүн

Киллигирии оргуйан

Кэпсии турар эбээт.

Кэккэлэһэн сылдьаммыт

Кэрдиис үктээн иһиэҕиҥ!

Чэйиҥ эрэ, сэгэрдээр,

Дьиэрэҥкэйдээн иһиэҕиҥ!

Сидьиҥ фашист сэриитин

Сиртэн-буортан соторго

Сирдээбит нуучча аатыгар

Симээн көмүс ойуулаах

Сэргэлэрдэ туруоруоҕуҥ!

Кэриэн ыччат кэскилин

Килбиэннээхтик көмүскээбит

Герой Попов чиэһигэр

Кэрдиис дьэрэкээн ойуулаах

Кэрэ сэргэтэ анньыаҕыҥ!

Уоран түспүт түөкүнү

Уолугун үүтүгэр ытааччы

Охлопков аатыгар

Оҕуруолаах тылынан

Оһуокайдыы туруоҕуҥ!

Чэйиҥ-чэйиҥ, чэкийдээр,

Дьиэрэҥкэйдээн иһиэҕиҥ!

Көҥүлбүтүн көмүскээбит,

Күннэрбитин сырдаппыт

Күндү-мааны ыччаттарбыт

Күлэн-үөрэн кэлээхтиир

Көмүс суолларын үрдүгэр

Күөхтэ отто тэлгиэҕиҥ!

Сэрииттэн эргийэн көстүбүт

Сэгэрдэрбит түөһүгэр

Сибэккитэ тамныаҕыҥ!

Уоту-күөһү көрсүбүт

Оҕолорбут чиэһигэр

Оһуокайдаан иһиэҕиҥ!

Халыҥ танка аттанан

Карпат хайатын үрдүнэн

Хамнадыырдаан сылдьыбыт

Хабыычабыт ханнаный,

Харытыттан сиэтэммит

Хаамыыбытыгар киллэрэн

Хатан тыллаах хамыстыы

Хаҥкыначчы туойуоҕу?!

Кычырҕас хайаны үрдүнэн

Кырынааты тамнаабыт

Кырысааммыт ханнаный,

Кыбынаахтаан сылдьаммыт

Кыталыктыы куоластаан

Кыҥкыната ыллыаҕы?!

Чэйиҥ-чэйиҥ, чэкийдээр,

Чэйиҥ эрэ, сэгэрдээр!

Орто дойду олоҕун

Уоттан күөстэн быыһыырга,

Салбаҕырбыт саргыны

Сандаарытан биэрэргэ,

Оҕолорбут биһиэнэ

Олуктаабыт суоллара

Умнуллубат буоллун диэн,

Урааҥхайдыы уруйдаан

Оһуокайдыы туруоҕуҥ!

1945

12. Кыайыы: хоһоон/Т. 1: Күндү таас тэҥэ : хоһооннор, поэмалар/ Леонид Попов ; [хомуйан оҥордо, аан тылын суруйда Н.Е. Винокуров-Урсун]. – Дьокуускай : Бичик, 2014. – 38 с.

Кыайыы

“Сэрии бүттэ! Кыайыы!

Фашистары самнардыбыт!” –

Радио саҥарда.

Кулгаах истиэн иннигэр

Сүрэх эрдэ сэрэйдэ.

Үөрүү күрүс долгуна,

Халыс гынаат, миигин

Өрө анньан таһаарда,

Миэхэ кынат үүннэрдэ.

Хоһум иһэ дьэргэйдэ,

Кэҥии, сырдыы түстэ, дьэ,

Түннүк тааһа кытта күллэ…

Тулам миэнэ ырыа буолла,

Дууһам миэнэ ырыа буолла.

Баҕардахпыан: кууһуохпун

Дьоммун, сирбин, халлааммын,

Көтөҕөн ылан, ууруохпун

Көрсө түспүт саллааппын.

Кыайыы күнэ кэллин диэн

Кыттыспытым мин эмиэ

Кыстык-балта ньиргиэригэр,

Күүстээх үлэ күргүөмүгэр.

Аҕа дойдуом, үчүгэйиэн

Мин эйиэхэ төрөөбүтүм,

Көҥүл сиргэ үүммүтүм!

Киэн туттабын ийэ сирбинэн,

Советскай киһи буоларбынан!

Аҕа дойдуом, күммүт – дьолбут,

Аныыбын эйиэхэ: олохпун,

Сүрэҕим төлөнө буолбут

Эдэр ырыабын-тойукпун.

Эн иннигэр иэстээх буолуом

Тыыннааҕым тухары, Күн-дойдуом!

Андаҕайабыт: бу улуу күнүнэн,

Өлбүт геройдар кэриэстэринэн,

Өлбүттэр олохторун

Тыыннаахтар, биһи, салгыахпыт,

Ситэрбэтэх тойуктарын

Ситэрэн туойуохпут, ыллыахпыт!

Сэбиэппит кыайыылаах үйэтин

Ыччаттара буолбут дьоллоохпут,

Коммунизм аартыгын дабайдын

Биһиги социалистическай олохпут!

1945 с.

13. Доҕоруом, көрүстүбүт буолбаат!: хоһоон/Т. 1: Күндү таас тэҥэ : хоһооннор, поэмалар/ Леонид Попов ; [хогмуйан оҥордо, аан тылын суруйда Н.Е. Винокуров-Урсун]. – Дьокуускай : Бичик, 2014. – 39-40 с.

Доҕоруом, көрүстүбүт буолбаат!

Доҕоруом, көрүстүбүт буолбаат!

Доҕоруом, көрүстүбүт тыыннаах,

Үчүгэйиэн, үчүгэйиэн! Дьол баар!

Уол оҕо диэн дьоллоох-соргулаах.

Тимир колонна кэккэтигэр хааман,

Ыраах да сирдэринэн эҥсэн,

Буһан-хатан уот кутааҕа,

Эргийэн кэллиҥ Ийэ сиргэр.

Бар дьонуҥ иэстэһиилээх санаатын

Фашистары эһэр батыйата буолан,

Висланы кэстиҥ, Одеры туораатыҥ,

Берлиҥҥэ тиийдиҥ, хоту дойду уола.

Эн илиигиттэн хас түөкүн умуста?! –

Ахсаана суох үгүс, ситэн аахпаккын,

Будулҕаннаах фронт устун

Айхаллыыллар этэ албан ааккын.

Кыайыы үөрүүтэ модуннаах ньиргиэр,

Ленаҕа сатараан, сахалыы саҥарар.

Хоспут кыараҕас, дууһабыт киэҥ –

Бар дьону кытары куустуһуон баҕарар.

Дьэ эрэ билигин эн, хорсун буойун,

Үлэҕэ үрдэт албан эр ааккын,

Хоһууннар суоллара – эн суолуҥ!

Эн бүгүн – колхозка саллааккын!

1945 с.

14. Кэһии: хоһоон/Т. 1: Күндү таас тэҥэ : хоһооннор, поэмалар/ Леонид Попов ; [хомуйан оҥордо, аан тылын суруйда Н.Е. Винокуров-Урсун]. – Дьокуускай : Бичик, 2014. – 46-47 с.

Кэһии

Саллаат кэллэ дьиэтигэр.

Дьиэҕэ үөрүү, аймалҕан…

Кини эттэ кэргэнигэр,

Оҕотугар аргыый аҕай:

  • Хайа, кэһииҥ? – дэһимэҥ,

Күндү малы эрэйимэҥ…

Ыйааһыҥҥа мээрэйдэммэт

Дьол диэн, арай, кэһиилээхпин,

Үөрүү диэн бэлэхтээхпин!

1945 с.

15. Истиҥ эрэ, доҕоттоор: хоһоон/Икки томнаах айымньылар, 2-с том: хоһооннор, поэмалар, кэпсээннэр, драмалар/Тимофей Сметанин – Дьокуускай: «Бичик» национальнай кинигэ кыһата, 1999. – с. 65

Истиҥ эрэ, доҕоттоор

Истиҥ эрэ, доҕоттоор,

Ити күүрэр ньиргиэри –

Ийэбит Лена долгуннарыгар

Иһилиннэ үөрүү музыката.

Ардах былыта ааһан

Аалай маҥан күммүт

Арылыччы көрдө,

Кыһыл көмүс киистэнэн

Кыламаннар аайы

Кылбаарыччы тыкта.

Кыайыыбыт үөрүүтэ

Кыыс дьахтар буолан,

Ыһыахтар күөх түһүлгэлэригэр

Ымайа күллэ,

Чороонноох кымыстарга

Толоно көһүннэ.

Истиҥ эрэ, доҕоттоор,

Ити күүрэр ньиргиэри –

Ийэбит Лена долгуннарыгар

Иһилиннэ үөрүү музыката!

1945

16. Хаһан умнар үһүбүт: хоһоон/Талыллыбыт айымньылар: хоһооннор, поэмалар/Петр Тобуруокап – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1977.- с. 22

Хаһан умнар үһүбүт

Хаһан умнар үһүбүт

Хара дьайдаах өстөөҕү

Хампы сынньар туһугар,

Халҕаһалыы анньыллан,

Халыан, дохсун сэлиинэн

Халыһыппыт айаны?!

 Хаһан умнар үһүбүт,

Хаарыаннаахай дьоммутун

Хаалларарбыт кээлтигэр,

Хараастыбыт санааны

Харыйаҕа бэлиэтээн –

Хастыы охсон ааспыты?!

Дьэдьэн, отон симэхтээх,

Кэрии хатыҥ киэргэллээх,

Кэнкил-силик дойдубут,

Чиэскин түһэн биэрбэккэ,

Чиэски омук сиринэн

Тэлэһийэн кэллибит.

Кыайыы уһун аартыгын

Кыыдааннарын көрдүбүт:

Кырдьыбатах да иһин

Кырыаланна чанчыкпыт,

Кыыһырбатах да иһин

Кырыыланна харахпыт.

Атаан сэрии арыллар

Арҕаа диэки арҕаҕын

Ааҥнаан туран ыстыбыт,

Иирээн илбис иитиллэр

Илин сытар уйатын

Ирдээн туран эстибит.

Алгыы хаалбыт артыалга

Арыы, кымыс ыһыаҕын

Арыйсыһа кэллибит,

Тиҥилэҕи тэнитэн

Чигдилээбит тиэргэни

Чэчирэтэ кэллибит!

Хаарыан дьолу харыстаан

Хара дьайдаах өстөөҕү

Хампы сынньар туһугар

Халыан, дохсун сэлиинэн

Халҕаһалыыр айаны

Хаһан умнар үһүбүт?!

Хаһан умнар үһүбүт?!

1946

17. Эйэ холууба: хоһоон/Талыллыбыт айымньылар: хоһооннор, поэмалар/Петр Тобуруокап – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1977.- с. 28

Эйэ холууба

Күлүмүрдэс Москва,

Таас Кремль үрдүнэн

Көттө Эйэ холууба

Кылбаарар үрдүгүнэн.

Күн умайар лоскуйун

Кынаттаан оҥорбуттуу,

Кутта дьикти толбонун

Эйэ сирин уруйдуу.

Ол сыдьаайар сырдыкка

Кэккэлэрин түмэннэр,

Охсуһууга таҕыстылар

Мөлүөйүөннэр күүрэннэр.

Кини – норуот эрэлин,

Дьон кырдьыгын бэлиэтэ.

Сиппэт кини түргэнин

Сэрии сиэмэх элиэтэ!

Күн күлүмүн лоскуйун

 Кырыйан оҥорбуттуу,

Кылбаара көт куруутун

Эн эйэни уруйдуу!

1951

18. Күндү кыайыы күнэ: хоһоон/Сааскы күөх сарсыарда: хоһооннор, ырыалар, тылбаастар, поэмалар: Кылаас таһынааҕы ааҕыыга көмө Улахан уонна орто саастаах оскуола оҕолоругар./ Күннүк Уурастыырап [Хомуйан оҥордо Н. Е. Винокуров, А. Е. Евстафьев уруһуйа] 79 с.

Күндү кыайыы күнэ

Илин халлаан

Истиэнэтин анныттан,

Күлэн-салан,

Күндээрийэн таҕыста –

   Күндү кыайыы күнэ.

Улуу Лена

Долгуннарын уматта,

Ойуу-мандар

Оһуордарын оонньотто –

   Күндү кыайыы күнэ.

Саха кыыһын

Харахтарын кыымнаата,

Саҥа саргы

Сааскы тыалын сайгытта –

   Күндү кыайыы күнэ.

Дьоллоох ырыа

Хоһоонугар холбосто,

Толоон, сыһыы

Торҕо ньуурун тупсарда –

   Күндү кыайыы күнэ.

Үтүө көҥүл

Үчүгэйин үксэттэ.

Үлэ-хамнас

Үлүскэнин үрдэттэ –

   Күндү кыайыы күнэ.

Истиҥ таптал

Иэйиитин имнэннэ,

Ийэ сирбит

Эриэккэһин элбэттэ –

   Күндү кыайыы күнэ.

1945

 19. Ийэ сир: хоһоон/Сааскы күөх сарсыарда: Хоһооннор, ырыалар, тылбаастар, поэмалар: Кылаас таһынааҕы ааҕыыга көмө: Улахан уонна орто саастаах оскуола оҕолоругар/ Күннүк Уурастыырап [Хомуйан оҥордо Н. Е. Винокуров, А. Е. Евстафьев уруһуйа] Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1992 с. – 33 с.

Ийэ сир

Ийэ сирбит, киэн тутун эн,

Эйэ, көҥүл биһигэ буолбуккунан!

Истиҥнээх сүрэхтэн эҕэрдэлэн

Эриэккэс олоҕу туппуккунан!

Барҕаран, силигилии сайдан,

Ситтиҥ-хоттуҥ, дуолан бухатыырдыы!

Баараҕай кыргыһы кыайыынан уҥуордаан,

Сир үрдүгэр эн албан аатырдыҥ!

Уолан киһиҥ дорҕоонноох ырыаланна,

Эн модун куйаххын оҥорон!

Кыыс ыччатыҥ сырдык ыраланна,

Эриэккэс дьол далбарыгар олорон!

Агрессордар сэриинэн иирэллэрин

Арыйан, суостаах дьүүлгэ туруораҕын!

Киһи аймах инники эрэлин,

Кэлэр кэскилин суон дурдата буолаҕын!

Сулустар саҕа эн үрдүккүн, —

Өстөөхтөрбүт титирэстии саллаллар!

Күн курдук килбиэннээх сырдыккын, —

Доҕотторбут холобур ылаллар!

Өрө күүрэ тур, буурҕалары утары,

Өрүүтүн уҕарыйбат уоҕунан!

Өссө үүн, чэчирээ үйэлэр тухары,

Эн партия илдьэр суолунан!

1948

20. Кыайыы күнэ: хоһоон/Таптыыбын субу сири: Хоһооннор, поэмалар/ Күннүк Уурастыырап – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1969. – с. 19

Кыайыы күнэ

Күүппүт күммүт,

Күндү күммүт –

Өлбөт-сүппэт кэскиллэнэн,

Үөрүү-көтүү үктэллэнэн,

   Кыайыы күнэ

   Бүгүн үүннэ!

Түмсүү күнэ,

Төлкө күнэ –

Сордоох сэрии суоһа мөлтүүр.

Сорсун санаа өрөгөйдүүр

   Кыайыы күнэ

   Бүгүн үүннэ!

Олох күнэ,

Уруй күнэ –

Норуоттарга эйэ, эрэл

Туругурар, дьоллоох, кэрэ

   Кыайыы күнэ

   Бүгүн үүннэ!

Үтүө күммүт,

Үрдүк күммүт –

Үйэ-сааска өлбөөдүйбэт,

Өһөр диэни өрүү билбэт

   Кыайыы күнэ

   Бүгүн үүннэ!

21. Кыайыы сулуһа: хоһоон/Талыллыбыт айымньылар: кэпсээн, хоһооннор, поэмалар, тылбаастар, ахтыылар, ыстатыйалар/ Макар Хара ; [хомуйан оҥордо: Е. Г. Винокуров, ред. сэбиэт: А. М. Иевлева, Р. Н. Корнилова, З. М. Кузьмина, В. К. Маршинцев]. – Дьокуускай: Сайдам, 2016. – 128 с.

Кыайыы сулуһа

Бүгүн Донбасс үрдүнэн

Кыһыл былаах тэлибириир,

Саҥа кыайыы үөрүүтүнэн

Столица эҕэрдэлиир.

Эҕэрдэлиир, дуораһыйар

Тэргэн ньиргиэр тыаһынан,

Халлааныгар чаҕылыйар

Уоттаах сырдык сулуһунан.

Эҕэрдэлиир бүгүн кини

Ийэ дойду аатыттан.

Иһит, байыас эҕэрдэни

Куоратыттан, алааһыттан!

Бээһээ Харьков, бүгүн Донбасс,

Кыһыл сэрии кыайан иһэр,

Үгүс куорат, элбэх алаас

Кэлэрбитин кэтэһэр.

Бары күүһү кыайыы иһин

Дойду бүттүүн түмүөхтүн!

Өстөөхпүтүн үүрэн, эһэн,

Өрөгөйбүт үрдүөхтүн!

Кыайыы кыһыл сулуһа

Чаҕылыйа тыга турда,

Уордаах тэргэн ньиргиэр тыаһа

Охсуһууга ыҥырда.

1943 сыл, балаҕан ыйа

 22. Нуучча саллаата доҕорбор: хоһоон/Талыллыбыт айымньылар: кэпсээн, хоһооннор, поэмалар, тылбаастар, ахтыылар, ыстатыйалар/ Макар Хара ; [хомуйан оҥордо: Е. Г. Винокуров, ред. сэбиэт: А. М. Иевлева, Р. Н. Корнилова, З. М. Кузьмина, В. К. Маршинцев]. – Дьокуускай: Сайдам, 2016. – 148 с.

Нуучча саллаата доҕорбор

Күндү күнү, кэрэ кэми

Көрбүт үрдүк дьолгунуун

Кыһыл көмүс үрүүмкэни

Кыайыы туһугар өрө уун!

Бииргэ үөрүү минньигэһин

Билэн биһиэх Кыайыы иһин!

Түптүр түрмэ, хааннаах ордуу –

Түҥнэһиннэ Берлин

Толордубут доҕордуу

Норуоттарбыт эрэлин.

Үөрүөх-көтүөх доҕордуунан

Үрүүмкэни өрө уунан!

Арассыыйа курдук кэрэ

Атын сири билбэппин,

Дойдум-сирим кини эрэ

Дьоллообута сүрэхпин.

Ахта, саныы сэһэргэһиэх,

Арассыыйа иһин иһиэх!

Улуу Русь хорсун уола

Убай, доҕор буолбутуҥ,

Ыллыах бииргэ, доҕордуулар

Ыраах кэлбит суолбутун.

Бииргэ үөрүү минньигэһин

Билэн иһиэх Кыайыы иһин!

23. Махтал бар дьонтон: хоһоон/Талыллыбыт айымньылар: кэпсээн, хоһооннор, поэмалар, тылбаастар, ахтыылар, ыстатыйалар/ Макар Хара ; [хомуйан оҥордо: Е. Г. Винокуров, ред. сэбиэт: А. М. Иевлева, Р. Н. Корнилова, З. М. Кузьмина, В. К. Маршинцев]. – Дьокуускай: Сайдам, 2016. – 264-265 с.

Махтал бар дьонтон

(Юбилей ырыата)

Чэйиҥ эрэ, бүгүн эмиэ

Тиийэн кэлбит кэрэ бэлиэ

Үтүө күнү чиэстээн туран,

Үөрүү-көтүү кынаттанан

Көбүөр күөххэ тахсыаҕыҥ,

Көрү-нары тардыаҕыҥ!

Сааскы ыһыах үөрүүтүнэн,

Саха аймах үгэһинэн

Бары чороон бүгүн туоллун,

Партияҕа махтал буоллун,

Махтал буоллун бар дьонтон,

Маннык дьоллоох олохтон!

Саха сирин сааскытынан,

Саҥа үйэ саргытынан

Улуу нуучча норуотугар

Убай, доҕор буолбутугар

Маннык дьоллоох олохтон,

Махтал буоллун бар дьонтон!

Чэйиҥ эрэ, бүгүн эмиэ

Тиийэн кэлбит кэрэ бэлиэ

Үтүө күнү чиэстээн туран,

Үөрүү-көтүү кынаттанан

Көбүөр күөххэ тахсыаҕыҥ,

Көрү-нары тардыаҕыҥ!

1947 сыл, Ытык Күөл

24. Үҥкүү: хоһоон/Хоһооннор поэмалар/ Эллэй – Якутскай: Саха сиринээҕи кинигэ издательствота, 1954.-336-339

Үҥкүү

Эмиэ ырыа, эмиэ тойук

Хочо сирбэр хойдубут:

Сураҕырда,

Аатырда

Дьоллоох Аҕа дойдубут.

Эмиэ Лена чэҥ нэк сонун

Үлтү тыыллан, кый ыста,

Харах уута

Ону кытта

Акыйааҥҥа барсыста…

Эмиэ Лена эбэккэйбит

Эйгэлэрэ тиллибит,

Хайаларга,

Алардарга

Сибэккибит тэтэрбит.

Эмиэ үрүҥ-хара сүүрүк

Хонуу аайы үөрдүһэр,

Үрүйэҕэ,

Харыйаҕа

Үрүмэччи тэлээрэр.

Эмиэ салгын мүөтүн иһэ,

Оҕо күөххэ дьулуйбут.

Хойуу тыалаах,

«Кук-куук» тыллаах

Кэҕэ кэлэн чоргуйбут.

Эмиэ ыһыах, оонньуу, көр-нар

Туймаадаҕа ньиргийбит.

Икки иллээх,

Эрэбиллээх

Эдэр илии сиэттиспит.

Эмиэ күммүт үөрэ көрдө,

Күөнэх миинин истибит.

Ымыы-чыычаах,

Чып-чып-чаап

Ыллаан эрэр – дэстибит,

Итии хааны эмсэхтэммит

Илбис бииһэ иҥнэриллэн,

Күр таас ииҥҥэ

Көмүлүннэ,

Көрүлүүр күммүт, дьэ үүннэ.

Эргийбэттик эрэй эстэн,

Ийэ дуолга чэрчилиэҕиҥ,

Илии хапсан,

Тэҥҥэ хаамсан,

Эһиэхэйдээн этиэҕиҥ.

Киһи аймах дьоһун дьолун

Совет сирэ кэскиллээтэ, —

Уруй, махтал,

Улуу таптал

Народтартан киниэхэ!

Саллар сааспыт тухарытын

Санабыллаах ыһыахха

Бастыҥ, туйгун

Бочуот буоллун –

Доҕор, быраат нууччаҕа.

Уоттаах буурҕа ортотунан

Дьоллоох суолу тобулбут

Коммуниспыт

Партиятын

Эҕэрдэлээн туойдубут.

Күлүк күүһү күлгэдиппит,

Көҥүлбүтүн көмүскээбит

Модун-барҕа

Армияҕа

Тэргэн – салют биэрдибит.

Өлөр-өлүү уутуттан

Өрө көбөн, уруй тутан

Кэлбит тэҥэ,

Күндү, кэрэ

Геройдары көрсүөҕүҥ.

Ыҥырыаҕын буойун уолу,

Кини ырыа ыллыахтын,

Хайдах кини

Үтүө тииҥньит

Өстөөх тыынын быспытын.

Улаҕата көстүбэтэх,

Унаар торҕо тайҕа тыабыт

Уопсайдаһан,

Уруйдаһар

Оһуохайын тардыаҕыҥ.

Бүгүн алаас аайытын –

Умнуллубат айхаллар,

Кыайыылардаах

Кыһыл былаах

Сардаҥалыы чаҕыллар.

Үрүҥ көмүс былыт үөрүн

Үрүт өттө – көтөр ааллар

Ырыы-ыраах

«Уруй!», «Ураа!»

Уораһыйан таргыыллар.

Сүрэх эрэ бары үөрдэ

Киибэс бииһэ суулбутуттан

Сырдык кэскил,

Сылам, мичил

Киирбэт күнэ ойбутуттан.

Тонолуйбат тускулбут

Туналыйбыт, доҕоттоор,

Чэйиҥ, чэйиҥ,

Тэйиҥ, тэбиҥ,

Оһуохайы олохтооҥ!

Оонньоон баран, уурайыахпыт

Ордук күүрэн, үлэлиэхпит,

Дуолан, модун

Аҕа дойду

Туругурдун! – дэһэммит.

Алдьаммыппыт самсаннын,

Бааһырбыппыт оһуохтун,

Бухатыырдыы

Тыыллан, бардын

Коммунаҕа Аҕа дойду!

Күлүмүрдээ, сайдыы, үүнүү,

Көҥүл народ айан, тутан,

Уйгу олох

Дьоллоох суола

Дьулуһуйан турбутуттан!

Сүүһүнэн да үйэлэргэ

Сүрэх, санаа үөрбэтэҕин

Үлүһүйэ

Үөрбүччэ,

Көтөн-дайан иһиэҕиҥ!

1945

25. Бүгүн: хоһоон/Улахан омурҕан: хоһооннор/Иннокентий Эртюков — Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1976.- с. 39

Бүгүн

Бүгүн, Улуу кыайыы күнүгэр,

Эҕэрдэлиэҕиҥ кинилэри,

Ийэ дойду көмүскэлигэр

Кыргыһан, кыайан кэлбиттэри:

Маршаллары, адмираллары,

Сатыы, кынаттаах сэриилэри,

Халлааммытын, киэҥ муоралары

Харыстыыр эрэл илиилэри.

Эҕэрдэлиэҕиҥ күүс үлэнэн

Сэрии дьулааннаах сылларыгар,

Ийэ дойдуга эрчим эбэн

Модун күүс оҥорбуттарыгар:

Рабочайы, колхозтаахтары,

Биһиги тайҕабыт булчутун,

Уолаттары, кыргыттары –

Хорсун герой оҕолорбутун.

Ахтыаҕыҥ сүрэхпит умнубат

Дириҥ иэйиитинэн күн бүгүн,

Сэрии толоонугар охтубут

Аҕа, ини-бии дьоннорбутун.

Буорах уоттаах сыллары курдат

Илэ-бааччы кэлэн көстөллөр,

Адьас тыыннаах субу баар курдук,

Сэрииттэн эргийбэтэх дьоннор.

Кинилэр биһигини кытта

Эмиэ үөрэр-көтөр курдуктар,

Сэрии саҕанааҕы уот саҕахтан

Сулус буоланнар, дьон буоланнар

Көстөн кэлэллэр барахсаттар.

Эҕэрдэ эһиэхэ, геройдар,

Бу кыайыыны аҕалсыбыттар,

Дьолбут иһин охтубуттар.

1968

26. Советскай Армияҕа: хоһоон/Талыллыбыт хоһооннор: хоһооннор/Иннокентий Эртюков – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1967.- с. 111

Советскай Армияҕа

Уруй-туску, айхал-талба

Улуу Советскай Армияҕа,

Кыайыыҥ көстө сардаҥарда

Кытара кыыһар знамяҕар.

Улуу партия генийэ

Охсуһууларга хатаран,

Тапталлаах Советскай Армия,

Буолтуҥ өстөөҕү хотор Эн.

Уора кэлбити Ийэ сиртэн

Уот холоругунан үүрэн,

Арҕаа баартыҥ, илин тиийтиҥ,

Аҕа дойдум Армията, Эн,

Эн сааллар бэргэн буулдьаҕар,

Тоҕута тэбэр снарядкар,

Норуот кыраҕы хараҕа,

Күүһүн этиҥэ чахчы баар.

Эйэ эркиннээх хардыыгар

Көҥүл сүүрүгэ күрүлүүр,

Барык хараҥа сырдыыра,

Олох кэскилэ күлүмнүүр.

Көҥүлгэ, эйэҕэ баҕаран,

Бары дойдуга этэбит:

Туругуруохтун барҕаран,

Тутар үлэбит, эйэбит.

Уруй-туску, айхал-талба

Улуу Советскай Армияҕа,

Кыайыыҥ көстө сардаҥарда

Кытара кыыһар знамяҕар.

1949

27. Ыам ыйын 9 күнэ: хоһоон/Талыллыбыт хоһооннор: хоһооннор/Иннокентий Эртюков – Якутскай: Кинигэ изд-вота, 1967.- с. 429

Ыам ыйын 9 күнэ

Үчүгэй да этэ ыам ыйын

Тохсус сарсыардата, —

Кэлэр үйэлэргэ суол ыйан,

Күммүт сандаарбыта.

Ол күҥҥэ саа тыаһа, санаабар,

Үгүс үйэлэргэ,

Сэриилэр халҕаннарын сабар

Сэрэтии буолбута.

Саабытын ууран, суулаабыппыт,

Аны эстимэ диэн,

Үөрүү ырыатын ыллаабыппыт,

Оо, ол күн кэрэтиэн!

Оннук күн үүнүөн баҕарабын

Саллаат доҕотторбор,

Тарҕастыннар кинилэр бүгүн

Эмиэ дьиэлэригэр.

Сэрии бүттэ, сэрии буолбат диэн,

Бары сир үрдүгэр,

Дьоннор эмиэ ыам ыйын килбиэн

Күнүн көрүстүннэр.

 

Анастасия Егорова

Дьоруойдар күннэрэ
🌟
Бары:
Аҕа дойду дьоруойдарын
Албан ааттарын
Ахсынньы 9 күнүгэр
Айхаллыы ахтабыт.
1.
Сыл-хонук аастар-ааһар
Сэрии суола сүттэр-сүтэр
Ол көлүөнэ сырҕан бааһа
Ыар сүгэһэр буолан бүтэр
2.
Суох суох! Сүппэт!
Сүрэххэ баар!
Суох суох! Бүппэт
Санааҕа баар!

Өйдөбүнньүк бэлиэлэр
Нэһилиэккэ тураллар
Сэрии суолун тэлбиттэр –
Мэҥэ таастан көрөллөр!
3.
Санаан көрүҥ – бу биир строка
Эдэр киһи олоҕо
Сарбыллыбыт, быһыллыбыт
Чэлгийиэхтээх дьылҕата…

Кини манна, бу алааска
Оҕо буолан сүүрдэҕэ…
Уолан буолан, улаатан
Кыыс сүрэҕин сүүйдэҕэ…
4.
Ол эбэтэр… ыал буолбакка
Кыргыһыыга киирдэҕэ…
Бу биһиги туспутугар
Олоҕун толук уурдаҕа…
5.
Ол эбэтэр… оҕолоро
Кинитэ суох улааттылар
Ийэлэрэ, огдооболор
Төһөлөөхтө ытаатылар…

Бары:
Айхал-айхал дьоруойдарга –
Хорсун-хоодуот буойуттарга!
Буулдьа-буорах ортотунан
Ааспыт-хаампыт саллааттарга!
6.
Тоҥон-хатан, аччыктаан
Түбүгүрэ үлэлээбит
Күнү-түүнү ыпсаран
Улуу Кыайыы уһансыбыт

Ыар кэмнэри көрсүбүт
Холкуос, куорат — тыыл дьоно
Төһүү күүс, көмө буолбут
Сахам сирин бар дьоно

Бары:
Айхал-айхал дьоруойдарга –
Эбээлэргэ, эһээлэргэ
Үлүскэнник үлэлээбит
Үтүөкэннээх дьоннорго!

7.
Эйэлээх олоҕу харыстыыр
Билигин да бааллар дьоруойдар!
Дьон-норуот туһугар охсуһар
Эрэллээх эдэркээн эрэттэр!

Кэнэҕэс кэнчээри ыччакка
Эһиги холобур буолуоххут!
Килбиэннээх быһыыны көрдөрөн
Үйэттэн үйэҕэ туоруоххут!

Бары:
Айхаллыыбыт-уруйдуубут
Албан ааттаах дьоруойдары!
Айхаллыыбыт-уруйдуубут
Чулуу, бастыҥ буойуннары!

Кинилэргэ сүгүрүйэ
Хомоҕой хоһоон ааҕабыт!
Умнубаппыт! Киэн туттабыт!
Кэрэкэ тыллары аныыбыт!
🚩
А. Егорова