1 Звезда2 Звезды3 Звезды4 Звезды5 Звезд (7 оценок, среднее: 4,43 из 5)
Загрузка...
611 просмотров

Оскуолаҕа киирэр оҕолоох төрөппүттэргэ сүбэлэр

Оскуолаҕа киирии – оҕоҕо саҥа кэрдиискэ тахсыы, олоҕор суолталаах кэм буолар. Төрөппүт оҕотун кытта элбэхтэ кэпсэппит, остуоруйа ааҕан, таабырын таайсан оҕо саҥарарыгар үгүс сыратын уурбут буолуохтаах. Оҕону оскуолаҕа бэлэмнииргэ суруйарга үөрэтэрдээҕэр илии кыра былчыҥнарын, моторикатын сайыннарыахха наада. Оскуолаҕа барарга бэлэм буолбут оҕо илиитин моториката, илиитин салбаҕын (киистэтин) хамныыр сатабыла сайдыбыт буолуохтаах. Тыла-өһө сааһыгар сөп түбэһэр, санаатын толору этэр буолуохтаах.

Оскуолаҕа саҥа барбыт оҕоҕо бастаан ыарахан буолар: бу кэмҥэ оҕо саҥа усулуобуйаҕа үөрэнэр, адаптацияны ааһар. Оҕолору оскуолаҕа интэриэһинэй, ол эрэн чэпчэкитэ суох үлэ күүтэр: оҕо этин-хаанын сырата (40-ча мүн. уруогу тулуйан олоруон наада) уонна саҥаны билэригэр-көрөрүгэр мэйии, ньиэрбэ күүрүүтэ. Адаптацияланар кэмигэр оҕо куһаҕаннык утуйуон, кыыһыра, тымта сылдьар буолуон, аппетита кэһиллиэн, бэйэтигэр бүгүөн сөп. Бу ньиэрбэ күүрүүтүттэн үөскээбит көстүүлэр сотору кэминэн ааһаллар:  оҕолор оскуола олоҕун тэтимигэр үөрэнэллэр, сылайаллара аччыыр, настырыанньалара көнөр.

Дьиэҕитигэр оҕо сөптөөхтүк улаатарыгар, сайдарыгар, доруобуйата бөҕөргүүрүгэр сөптөөх усулуобуйаны оҥоро сатааҥ. Дьиэ кэргэҥҥэ олохтоммут чуолкай эрэсиим оҕону бэрээдэккэ үөрэтэр: биир кэмҥэ утуйарга, турарга, аһыырга, оонньуурга, дьарыктанарга. Оҕо түүн уонна күнүс утуйар уута сөп уһуннаах, уутун ханар буоллаҕына кини сылайбат, үөрүүнү кытта сүүрэр-оонньуур, үөрэнэр, дьарыктанар – уруһуйдуур, кырыйар, дьиэ үлэтигэр көмөлөһөр. Үөрэх саҕаланыан иннинэ оҕону эрдэ үөрэх кэмин эрэсиимигэр үөрэтэр ордук. Оччоҕо үөрэх саҕаланнаҕына оҕо эрдэ турарыгар, сөпкө утуйарыгар чэпчэки буолуо. Маҥнайгы кылаас оҕото күн иккис аҥаарыгар 1 чаас утуйан сынньанан ылыан сөп. Үөрэҕин кэннэ оҕо оонньуур, сүүрэр-көтөр бириэмэлээх буоллун.

Оҕону бэйэтин дьаһанарга үөрэтиини кыратыттан саҕалыахха наада. Оҕо оннугар бэйэтэ гыныан сөптөөх дьыалатын оҥорорго ыксаамаҥ, бастаан бытааннык, көтүмэхтик да буоллар оҕо бэйэтэ оҥордун. Оскуолаҕа оҕо учууталын сорудахтарын толоруон, бэйэтэ быһаарыныы ылыныан, бииргэ үөрэнэр оҕолорун, учууталы кытта сыһыаны олохтуон — ол аата эппиэтинэстээх буолуон наада буолар.

  • Оҕону доҕордоһорго үөрэтиҥ, кини доҕотторун туһунан интэриэһиргээҥ, ыйыталаһыҥ, табыллар буоллаҕына ыалдьыттыы ыҥырыҥ.
  • Атын дьон көрөрүгэр-истэригэр оҕоҕутун мөҕүмэҥ, сэмэлээмэҥ. Ол оннугар иккиэн хааллаххытына тугу сөбүлээбэтэххитин этиҥ.
  • Оҕо кыһалҕаларыгар, төһө да кыра курдуктарын иһин, дьоһуннаахтык сыһыаннаһыҥ. Оҕо эһиги өйөбүлгүтүгэр, тапталгытыгар туохтааҕар да наадыйар кэмэ.
  • Маҥнайгы кылаас оҕотугар оскуолатын дьыалаларыгар, үөрэҕигэр истиҥник интэриэһиргииргитин, бастакы ситиһиилэригэр үөрэргитин биллэриҥ, хайҕааҥ, оттон туга эрэ табыллыбатаҕына өйөөҥ, сэргэхситиҥ.
  • Оскуолаҕа тиийдэҕинэ ханнык быраабылалар баар буолалларын кэпсэтиҥ, ол тоҕо наадатын быһааран биэриҥ.
  • Оҕоҕутун кытта күннээҕи эрэсиими, бэрээдэги оҥостуҥ, уонна ол бэрээдэк тутуһулларын кэтээҥ.
  • Оскуолаҕа бараары туран өссө биирдэ расписаниетын бэрэбиэркэлээҥ. Үөрэнэр суумкатын иһэ бэрээдэктээх буоларын ирдээҥ.
  • Оҕону элбэхтэ хайҕааҥ. Киһи интеллектуальнай дьоҕурдара хайҕалтан, эмоциональнай өйөбүлтэн биллэ үрдүөн, оҕо мотивацияланыан сөп.
  • Оҕо быһыытыттан-майгытыттан, үөрэҕин хаамыытыттан долгуйар, мунаарар буоллаххытына учууталтан, оскуола психологыттан сүбэ ыларгытын кыбыстымаҥ.
  • Оҕо истэригэр учууталы, атын оҕолору, төрөппүттэри куһаҕаннык саҥарымаҥ, оҕону кытта учуутал туһунан убаастабыллаахтык кэпсэтиҥ.
  • Оҕоҕутун хаһан даҕаны атын оҕолору кытта тэҥнээмэҥ.
  • Оскуола туһунан үчүгэйи эрэ кэпсээҥ. Оскуолаҕа үөрэнэр ыарахан диэн оҕону куттаамаҥ. Оскуолаҕа киирии – кыра киһиэхэ улахан долгуйуу, уларыйыы буолар. Төрөппүт оскуолаҕа үөрэммит дьоллоох сылларын туһунан кэпсээтэҕинэ, оҕоҕо оскуола туһунан үчүгэй өйдөбүл үөскүө.
  • Оҕо бэйэтин толору аатын, төрөппүттэрин ааттарын, ханна үлэлииллэрин, дьиэтин аадырыһын билэрин ситиһиҥ.
  • Оҕоҕо малларын бэрээдэктээхтик уура, хомуйа сылдьарыгар үөрэтиҥ. Үлэлиир, уруок ааҕар миэстэтин эрдэттэн бэлэмнээҥ. Улахан киһи курдук остуолун бэйэтэ хомуйар, бэрээдэктиир эбээһинэстээх буоллун.

(Матырыйаал Вонсович В.Г, Кравченко О.В. «В помощь родителям будущих первоклассников» хомуурунньугуттан ылылынна).