1 Звезда2 Звезды3 Звезды4 Звезды5 Звезд (3 оценок, среднее: 5,00 из 5)
Загрузка...
1 309 просмотров

Алгыс

БАЙАНАЙ АЛГЫҺА// Саха фольклора : Хомуурунньук / Хомуйан оҥордо Д.К. Сивцев ; Саха Республикатын наукаларын Академията. Гуманитарнай чинчийии института. — Изд. 2-е, стереотипное. — Новосибирскай : Наука, 1996. — с.52

БАЙАНАЙ АЛГЫҺА
Алаас сыһыы саҕа
Таала маҥан холумтан дьаарбаҥнаах,
Аҕыс кырыылаах суо хаан оһох турдалаах,
Соноҕос ат хоолдьуктаах баһын саҕа
Алтаннаах болуо хатакка
Кубулуйан иҥмит,
Эскэл тый хара быарын саҕа
Икки кырыылаах
Эстэрии чокуурга
Иҥэн кубулуйбут,
Тырым уоту тыыннаабыт,
Күөх уоту күөдьүппүт,
Эмньик кулун саҕа
Үрүҥ кыаҕа күөдьүйбүт,
Тоһоҕос от саҕа
Дуолан тимир чох сэксэлээх
Далла ураһа саҕа
Най хара буруо төлөннөөх,
Суостуганнаах суо хаан оһох иччитэ,
Аал уот иччнтэ,—
Быыра Бытык ,
Чыкчаанай тойон эһэм!
Бултуу тахсар күммэр,
Эһигиттэн көрдөстүм.
Баай хара тыа иччитэ

(Бу кэннэ аал уокка ас (арыы) кутан биэрэр

Бараҥкы Сүүрүк аттаах,
Күөх тииҥ уорҕата угунньалаах,
Киис кыыл
Кэтэҕин килбиэнэ кэтинчэлээх,
Саарба кыыл
Самыытын таалыта саҥыйахтаах,
Уоттаах саһыл
Кутуруктуун уорҕата түһүлүктээх,
Муостаах буур кэрэмэс
Тыһа бэргэһэлээх,
Байдам тутуу,
Барыла кэскил,
Баай Барыылаах тойон эһэм!
Саха урааҥхайы
Салыннаах ытыстаабытыҥ.
Хааннаах уллуҥахтаабытыҥ,
Булчукка уһуйбутуҥ
Сүр кута үөскүөҕүттэн
Булчут уол оҕоҕо
Чугаһыах буолбутуҥ;
Күөх хара тыа
Күөнүн анныгар
Күлүктэнэн тураҥҥын,
Күллэрэстээн күлүм аллайа
Тоһуй эрэ!
Үөл-дьүөлгэ үһүүрэҥҥин
Үтүө түүлээххин-кылааннааххын
Үүрэн аҕал эрэ, тойон эһэм!
Моойугар быалаах,
Түөһүгэр күннээх
Кэрэмэс саһыл аттаах,
Талах оноҕостоох,
Чаачар саалаах
Тумул хара тыам иччитэ,
Туоҥхааны Боотур тойон эһэм,
Туораабыты тоҥуубар тосхой!
Эргэнэ хара тыам иччитэ,
Эриэн таба аттаах,
Эрдэ Сырыы,
Эригир харах,
Эрбэс Боотур,
Элийбити элиэбэр киллэр!
Сис хара тыам иччитэ,
Куоппуту ситэр сиэр таба аттаах,
Сиэмэлэс талах кымньыылаах,
Сиҥкэн Эрилик тойон эһэм,
Куоппуккун ситэн кулу!
Куруҥ хара тыам иччитэ,
Кус хаҥыл аттаах
Кураҕаччы Сүүрүк
Куоппуту ситэн кулу, тойон эһэм!
Кыҥырай хара тыам иччитэ,
Тыҥкырай Боотур,
Кылыыгын кыҥатыма диэн,
Көрдөһөбүн, тойон эһэм!
Уҥуохтаах окко уйаламмыт,
Одунча Боотур,
Салаалаах маска саспыт,
Хабдьы Боотур тойон эһэлэрим,
Кытыгырас сүһүөхтээххитин
Мөлтөтөн, бүдүрүтэн кулуҥ!
Ойдоох буурунан
Түөрэх кэбиһэн кулуҥ,
Тойон эһэлэрим!
Тойон эһэлэриэм,
Хардаҕаспар хаайан кулуҥ,
Кылыыбар кыһайыҥ,
Кэнтикпэр киллэриҥ,
Оҥкубун одуулатымаҥ,
Дьоллоох көрдөһүүнү көрдөстүм,
Ыралаах тылбынан ыҥырдым!

Таатта улууһа, Дьулэй нэһилиэгэ, Т. П. Борисов (Ырыа Тиэхээн) тылыттан. 1914 сыллаахха
С. А. Новгородов суруйуута.

БАЛЫКСЫТ АЛГЫҺА // Саха фольклора : Хомуурунньук / Хомуйан оҥордо Д.К. Сивцев ; Саха Республикатын наукаларын Академията. Гуманитарнай чинчийии института. — Изд. 2-е, стереотипное. — Новосибирскай : Наука, 1996. — с.55

БАЛЫКСЫТ АЛГЫҺА
Балыксыт оҕонньор эрэйдээх:
—Унаар-тунаар хочолоох
Киэҥ-мичээр эбэкээм,
Сарт тымтайым сыыһын
Сахсаччы сүгэн туран,
Көрдөһөбүн эйигиттэн,—
Күндү күлүм уулаах
Күөх далайым иччитээ,
Дьэбэрэ-тэллэх
Бырыы-сыттык
Көппөх — суорҕан
Туона баай,
Тойон оҕонньоор,
Тоҕус-уон
Чороох туубар
Лоһуор собо барахсаны
Толору уган кулу даа!
Сэттэ-уон Тэрээк илиммэр
Тэрэкэнэ быччыыккын
Тиһэ баттаан кулу нии!
Кэргэн иитиитэ эрэй буолла,
Аһыыр-сиир адьас көстүбэт,
Кырдьыы-буорайыы дьэ кэллэ,
Киэҥ мичээр эбэкэм,
Ииттэххинэ эн иитиэҥ!
Күөх далай иччитэ,
Аһаттаххына эн аһатыаҥ!
Көрдөһөбүн, көрдөһөбүн!

И. И. Свинобоев тылыттан П. П. Барашков суруйбута, 1940 с.

ААЛ УОТ АЛГЫҺА// Саха фольклора : Хомуурунньук / Хомуйан оҥордо Д.К. Сивцев ; Саха Республикатын наукаларын Академията. Гуманитарнай чинчийии института. — Изд. 2-е, стереотипное. — Новосибирскай : Наука, 1996. — с.55

ААЛ УОТ АЛГЫҺА
Алаас-сыһыы быһаҕаһын саҕа
Аҕыс кырыылаах таала маҕан
Холумтан дьаарбаҥнаах,
Аҕыс кырыылаах
Аан-солоҕой оһох дурдалаах,
Итии-солоҕой оһох дурдалаах,
Итии кыһа эркиннээх,
Сириэһиннээх итии болгуо caҕa
Тимир дуолан чох сэксэлээх,
Өҕүөмэр маҕан
Өрөкүйэ көтөр
Үрүҥ күл үллүктээх,
Кытыаста туругурар
Кыһыл кыым сардаҥалаах,
Үс курдуулаах маҕан
Далла ураһа саҕа
Най хара буруо түптэлээх,
Соноҕос ат хоолдьуктаах баһын саҕа
Алтаннаах болуо хатакка
Кубулуйан иҥмит,
Эскэл тый хара быарын саҕа
Икки кырыылаах эстэриик тааска
Иҥэн кубулуйбут,
Эмньик кулун өрүкүйэр
Көҕүлүн саҕа
Үрүҥ кыаҕа күөдьүйбүт,
Тырым уоту тыыннаабыт,
Күөх уотунан күлүмнүүр,
Кыһыл уотунан тыбыырар,
Кыымнаах кыһыл санаа,
Кырдьаҕас тойон эһэм —
Бырдьа бытык,
Кыырык түһүмэн,
Хатан тэмиэрийэ,
Аан уххан,
Тойон сирэлимэ эһэккээм!
Этэр тылбын иһит:
Киһи буолар киэлибин
Киэҥ көхсүгэр кистээн,
Саха буолар саргыбын,
Аан чаҕыл аккыйан,
Тоҥор-хатар күммэр
Куруҥ маһынан хонуктуом,
Үлүйэр ыксыыр күннэрбэр
Үөл маһынан өйүөлүөм,
Ааһар-туорар күннэрбэр
Аһаах маһынан аһылыктыам;
Ала дьиэрэй абыраннын,
Ама, доҕоор, абытай,
Аал уотум абыраатын!
Аһаабатарбын даҕаны
Арҕастарбын сылыттахпына
Абыраммыт саҕа саныам,
Аал уотум иччитээ!
Үс бараа хара күлүккэр
Үҥэ-сүктэ сүгүрүйэрдии
Көрдөһөбүн —
Мин куттаах сүрбүн
Киэҥҥэр кистээ,
Кыараҕаскар кыбыт,
Тойон эһэккээм!!!

Мэҥэ-хаҥалас оройуона, I Мөҥүрүөн нэһилиэгэ, И. И. Свинобоев тылыттан П. П. Барашков суруйбута, 1940 с.

ЫҺЫАХ АЛГЫҺА// Саха фольклора : Хомуурунньук / Хомуйан оҥордо Д.К. Сивцев ; Саха Республикатын наукаларын Академията. Гуманитарнай чинчийии института. — Изд. 2-е, стереотипное. — Новосибирскай : Наука, 1996. — с.60

ЫҺЫАХ АЛГЫҺА

Былыр, биэс уонтан тахса сыллаахха, Мэҥэ улууһун 1 Мэлдьэхси нэһилиэгэр, Илья Бугаев диэн орто хаһаайыстыбалаах оҕонньор баар этэ. Кини бэйэтэ бэрт ырыаһыт, олоҥхоһут, уус тыллаах киһи этэ, онно бэйэтэ ыһыадын алҕаабытын истибн- тим. Ону өйдүүрүм маннык:

Аҕыс иилээх-саҕалаах,
Атааннаах-мөҥүөннээх,
Айгырыын силик,
Аҥаат-муҥаат
Аан ийэ дойду
Айылгылаах аралы далбарыгар,
Кэскиллээх киэҥ киэлитигэр
Айыллан үөскээбит
Арҕаһыттан тэһииннээх
Аһыныылаах санаалаах
Айыы дьөһөгөй аймаҕа,
Орто улуу дойду
Уруйдаах уорҕатыгар
Олохсуйан үөскээбит
Көхсүттэн тэһииннээх
Көмүскэстээх санаалаах
Күн өркөн дьонноро,
Урааҥхай саха удьуордара
Самаан сайын салаллыыта,
Үкээр куйаас түһүүтэ,
Унаар түптэни уһаттыбыт,
Тоҕойдоох бэлэни туругуртубут,
Туораах кулун туттубут;
Араҕас биэттэн аарахтаатыбыт
Кугас биэттэн хойуулаатыбыт,
Кытыт биэттэн кымыстаатыбыт,
Саалыр биэттэн саамаллаатыбыт,
Көҕөччөр биэттэн көйүүлээтибит;
Арыы тыа курдук
Араҕас чэчири айгыраттыбыт,
Чөҥөрө чүөмпэ курдук
Дириҥ түһэлгэни тартыбыт;
Тоҕус сиринэн томторҕолоох ойуулаах
Чороон айаҕы чуоҕуттубут,
Сэттэ сиринэн кэрэниистээх ойуулаах
Кэриэн айаҕы кэккэлэттибит,
Бычыгыныар ойуулаах
Бырадаак иһиттэри бычыгыраттыбыт,
Бачыгырас ойуулаах
Матаарчах иһиттэри бааралаатыбыт,
Симэхтээх дьэрэкээннээх
Сири иһиттэри сириэдиттибит,
Таҥалайдаах ойуулаах
Далбар чабычаҕы таттыбыт,
Сиэл бэлэхтээх
Ибир хамыйаҕынан ыһарга
Ыралаах ыһыаҕы тэрийдибит,
Төлкөлөөх түһэлгэни туруордубут!
Тордохтоох дьиэҕэ киирбэтэх,
Тобурахтаах аһы аһаабатах,
Бииллээҕи кытта билсибэтэх,
Оноолооҕу кытта орооспотох
Сыыһаҕа сылдьыбатах,
Сымыйаны саҥарбатах
Тоҕус уолан дьонунан
Былыттаах халлааҥҥа быкпатах,
Халлаан таҥаратын харахтаабатах
Аҕыс кыыс дьахталларынан —
Тоҕус чороон айаҕынан,
Аҕыс кэриэн айаҕынан
Аһаҕас айахтаах амсайбатах
Ардахтаах ас үрдүн
Дьоһуннаан тосхойор күммүт буолла,
Албан-далбан ааккытыгар
Айах тутар күммүт буолла,
Уо-чуо сураххытыгар
Чороон тосхойор күммүт буолла,
Аал уотунан айахтаан
Аһатан эрэбит,
Күөх уотунан күөмэйдээн
Күндүлээн эрэбит!
Эллэй Боотур эһэбит оҕонньор
Кэскиллээбит кэриэһэ,
Оҥкулаабыт суола
Кэнники да үөскүүр кэнчээри ыччаттар
Кэскиллэрэ буолуохтун,
Хойут төрүүр ороһу оҕолор
Тускулара буолуохтун,
Уруй-айхал буолуохтун!

Ол кэнниттэн, атаҕар туран тус илин диэки хайыһан эрэн алгыыр.

Үс халлаан
Үрдүгэр үктэллээх,
Оройугар олохтоох,
Улаан кулун оҥооччулаах,
Күрэҥ кулун күлүмэннээх,
Көҕөччөр кулун күүгэстээх,
Кугас кулун кумаардаах,
Саалыр кулун сахсырҕалаах,
Чараас чабырҕайдаах,
Даллыгыр кулгаахтаах,
Үөрбэ көҕүллээх,
Мүөрүүн түүлээх,
Нэлим сиэллээх,
Намылхай кутуруктаах,
Нанаҕар түөстээх;
Лаппаҕар самыылаах,
Таҥара бэчээттээх,
Түөрт атахтаах
Түөрэм туйахтааҕы
Төлкөлөөн биэрэр
Күрүө Дьөһөгөй тойон
Үрдүк ааккын ааттаатыбыт,
Дьоһун сураххын дьохсоттубут,
Чороон айаҕы тосхойдубут
Ардахтаах ас үрдүн анаатыбыт,
Аал уотунан аһаттыбыт
Күөх уотунан күндүлээтибит!

Бастыҥ чороону ылан, бэйэтин диэки иҥнэри тутан илиитин иһинэн үс төгүл уокка кутан биэрэр.

Ол анараа өттүгэр
Сэттэ халлаан
Кирбиитигэр дьиэлээх,
Аҕыс халлаан
Арҕаһыгар алаһалаах,
Ньууругар дойдулаах,
Уруйдаах олохтоох,
Айхаллаах дьаарбаҥнаах,
Оройугар толкуйдаах,
Уһугар атахтаах,
Уордаах уол оҕону,
Кыыдааннаах кыыс оҕону
Салгын кутун салайан биэрэр,
Ийэ кутун иҥэрэн биэрэр,
Дьоллоох олоҕун тускулаан биэрэр
Уһун үйэтин оҥкулаан биэрэр
Айыы Тойон!
Имэҥнээх тэллэхтээх,
Дьалыҥнаах суорҕаннаах
Дэлбэй Иэйэхсит хотун!
Үрдүк ааккытын ааттаатыбыт,
Суон-бигэ сураххытын сохсоттубут,
Айахтаах амсайбатах
Ардахтаах ас үрдүн
Анаан аһатабыт,
Сиэллээх көйөлгөнү көтөхтүбүт,
Чороон айаҕы тосхойдубут!

Эмиэ чороонуттан иҥнэрэн, илиитин иһинэн, үс төгүл кутан биэрэр. Уонна сайыҥҥы күн тахсыытын диэки хайыһар.

Хоноҕор муостааҕы
Кутун-сүрүн холбоон биэрэр,
Аһаҕас туйахтааҕы
Анаан айан биэрэр,
Арыы быйаҥ ааттыктаах,
Араҕас илгэ алаһалаах,
Иэдьэгэй бадарааннаах,
Сөҥ сүөгэй сүдүрүүннээх,
Уйгу быйаҥ олохтоох,
Кэтит кэһии кэскиллээх
Буойа Быһыттаах Боһол тойон!
Ол анараа өттүгэр
Үргүүк сүөһүлээх Үрүҥ Күөкэс;
Ол анараа өттүгэр
Ала сүөһүлээх Анды Кунай;
Ол анараа өттүгэр
Эриэн сүөһүлээх Эбириэччин Баай;
Ол анараа өттүгэр
Саадьаҕай сүөһүлээх Саймарыын Баай;
Ол анараа өттүгэр
Кугас сүөһүлээх Хомпоруун Хотой;
Ол анараа өттүгэр
Күрдьүгэс сүөһүлээх Күрүө Баай;
Ол анараа өттүгэр
Дойду иччитэ Толоон Баай!
Антах көрөн күлүм аллайыҥ
Бэттэх көрөн мичик аллайыҥ!
Айахтаах амсайбатах
Ардахтаах ас үрдүн
Айах туттубут,
Тоҕус томторҕолоох
Чороон айаҕы тосхойдубут!
Албан ааккытын ааттаатыбыт,
Дьоһун сураххытын дьохсоттубут,
Аал уотунан аһаттыбыт
Күөх уотунан күндүлээтибит!

Чороонноох кымыһыттан эмиэ, илиитин иһинэн иҥнэри тутан, уотугар кутан биэрэр.
Ити кэнниттэн алгыыр киһи сиэллээх ибиир хамыйаҕы ылар. Онно били таҥалайдаах далбар чабычахха толору кутуллан, тардыллан турар арыылаах кымыһыттан, баһан ылан, тутан туран, аан дойду иччитин алҕаан баран сиэллээх чэчиргэ ыһан биэрэр. Онтон сүргэ далай иччитин алҕаан ыһар. Хара тыа иччитин алҕаан ыһар. Мандаардаах мас иччитэ диэн алҕаан ыһар. Ойуулаах от иччитэ диэн алҕаан ыһар. Ол курдук ыһарынан ыһыах диэн аатырар.
А. С. Порядин суруйуутунан, 1944 с.

Өксөкүлээх Өлөксөй

ОТТОКУ ОЛУК АЛГЫҺА

Аныгылыы албастаах сахха 1

Айхалы тардыһан

Алҕаатаҕым буоллун

Саҥа ыччаппын.

 

Субу кубулҕаттаах үйэҕэ

Уруйу тосхойон

Туойдаҕым буоллун

Оҕолоох доҕорбор!

Түскэ сүбэлиибин,

Томторго соргулуубун 2!

 

Нуучча ньургунун кытта

Туруулаһар доҕор буол,

 

Саха талыытын кытта

Самдайдаһар атас буол.

 

Үрдүк үөрэхтээхтэри кытта

Өйөнсөн үөскээ,

 

Бэрт мэйиилээхтэри кытта

Тэҥнэһэн сэргэстэс.

 

Албастаах санаалаах

Алыс хаайбатын,

Кубулҕаттаах толкуйдаах

Олус хотуппатын.

 

Омук одурууннааҕыттан

Охтон биэримэ,

Татаар тыллаахха

Таба ньаҥсатыма!

 

Көй-көмүс ордууну

Көҥүлүнэн үөдүт,

Иэримэ көмүс дьиэни

Иилээн-саҕалаан тэнит!

 

Сыһыы-сыһыы муҥунан

Сыспа сиэллээҕи

Сытаан сырыырҕат,

 

Хотон-хотон муҥунан

Хоноҕор муостааҕы

Хото холбооттоо!

 

Күүстээх үрэх

Күрүлгэнин көрдүк

Күдэн баайдан,

 

Халаан уутун

Халҕаһатын курдук

Халыан харчылан!

 

Үрэх-үрэх баһын

Үмүрүтэ тардар

Үлүскэннээх үптэн,

 

Тайҕа-тайҕа баһын

Тайаммахтаан ааһар

Талааннаах сырыылан.

 

Элбэх-элбэх сири

Эргийэ сүүрэр

Эҥсиилээх кэпсэтиилэн!

 

Уобалас тохору

Ордук санатар

Улахан суолталан,

 

Бар дьончгор

Баттанар күннэригэр,

Баараҕай баҕана буол.

 

Суон норуоккар

Солбонуйар күнүгэр,

Суон дурда буол,

 

Хара норуоккар

Хаалар күнүгэр

Халыҥ хахха буол!

 

Саха айыы саҥнаах

Санаатын астыннаран

Саргытын салай,

 

Дьокуут омук сордоох

Олоҕун толкуйдаан

Дьолун туругурт,

 

Үс дойду

Өйүн түмэн

Өрөгөйүн үрдэт!

 

Тоҕус улууһу тоторор

Кумалааннарын дурдата,

Аҕыс улууһу аһатар

Араҥнарын аҕата,

Сэттэ улууһу иитэр

Иринньэхтэрин ийэтэ 3 буол!

 

Абааһы санаалаахха,

Түҥнэри өйдөөххө,

Үөдэн сүрэхтээххэ

Хатан харахтан,

Хабараан майгылан,

Сытыы-кылыс 4 тыллан!

 

Бардамы бахтат,

Дохсуну тохтот,

Көлдьүнү күөй!

 

Арыы үрдүгэр

Аараҕы 5 дагдатыма,

Үчүгэй үрдүгэр

Мөкүнү көбүтүмэ,

Кырдьык үрдүгэр

Сымыйаны ытыарыма!

 

Төрөтөр оҕоҥ төлкөлөннүн,

Иитэр сүөһүҥ күрүөлэннин,

Аан алаһаҥ алгыстаннын!

 

Айыҥат хаан аймаҕа

Аан ийэ дайдыттан

Арахсыаххар диэри

Абырыы сырыттынар,

 

Күн айыы улууһа

Күн сириттэн

Күрэниэххэр диэри

Күрүө-хаһаа буоллунар!

 

Киэргэллээх аатыҥ

Кэнэҕэскигэ диэри,

Кэтит Сибиир

Киэлитин тохору,

Кэнчээри ыччат

Кэпсээнигэр киириэхтин!

 

Үрдүк үтүө аатыҥ

Үйэттэн үйэҕэ диэри.

Үрүҥ күн анныгар

Өһүккэ- омукка

Үргүлдьү сүүрэн,

Өс хоһоонугар киириэхтин…

 

Үгүс үөрүүлээх күннэн,

Уһун уруйдаах олохтон,

Салпат саргылаах саастан!

 

1912 с. Таатта

Өксөкүлээх Өлөксөй

БЫЛЫРГЫЛЫЫ АЛГЫС

Былыргы кырдьаҕастар,

Сээркээн сэһэттэр,

Өлбүт өбүгэлэрбит

Өстөрүн хоһооно баара:

«Кырыыс баһа хааннаах,

Алгыс баһа сыалаах»,— диэн.

Ол иһин

Бүгүҥҥү үөрүүлээх

Үтүө күҥҥүт

Үүммүтүн туһугар

Өйдүүрүм тохору

Үчүгэйгэ туойдаҕым буоллун.

Саргылаах күҥҥүт

Салаллыбытын туһугар

Санаам таайарынан

Сахалыы дьалыһыйан

Алҕаатаҕым буоллун.

Төлкөлөөх олоххутун

Түскэ  туойабын,

Дьоллоох олоххутун

Томторго туойабын.

Үүс-аас бэйэлээх

Үрүҥ Аар тойон

Үрүҥ-туналы тыына

Үйэҕит тохору

Үрүт өттүгүтүнэн

Үөдэн ууһуттан

Күрүөтүү-көтө турдун.

Аһыныылаах санаалаах

Айыы Тойон аҕаҕыт

Айыы-сандаар тыына

Алын өттүгүтүнэн

Сааскыт тохору

Адьарай аймаҕыттан

Араҥаччылыы турдун.

Эдьэн Иэйэхсит эдьийгит

Эскэл тый  саҕа

 Эҕэрдэ  хаанынан

Эркиннии эрчийдин.

Ахтар Айыыһыт аҕаскыт

Алаас сыһыы саҕа

Айхал хаанынан

Аргыстыы алҕаатын.

Аан дайды иччитэ

Аан-Алахчын хатын

Арыы хатыҥ саҕа

Араҕас илгэнэн

Алгыы сырыттын.

Күөх далай иччитэ

Күөх Боллох тойон

Көмүс хатырыктааҕынан

 Күндүлүү турдун.

Бар хара тыа иччитэ

Баай Барылаах тойон

Бары булдуттан

Маанылыы сырыттын.

Үргэн көтөн иһэр

Үөр хабдьы курдук

Үрүҥ толох  үктэллэниҥ,

Саар дьахтар саҕа

Самнан биэрбэт

Сабаҕа былас саргыланыҥ

Улахан ураһа дьиэ

Орто туоһун саҕа

Умсан биэрбэт уһун

Уйгу-быйаҥ   олохтонуҥ.

Алаһа дьиэни айгылатыҥ,

Аал уоту айгыһыннарыҥ,

Алтан сэргэни анньыҥ.

Төлкөлөөх дириҥ

Түһүлгэни  төрүттээҥ,

Кэскиллээх кэтит

Чэчири тэнитиҥ.

Дьоллоох тоҕой сэлэни  туругурдуҥ,

Дьаардаах таала тиэргэни дьаһайыҥ,

Уйгулаах унаар түптэни ууһатыҥ!

Охтоохтон охтумаҥ,

Саалаахтан самнымаҥ,

Өргөс кылааннаахтан өлүмэҥ.

Өстөөххүтүн өлөрөөрүҥ,

Саастааххытын ньаныйаарыҥ,

Кыргыһыылааххытын кыайаарыҥ!

Уҥа өттүгүтүгэр

Субан туруйа курдук

Ордоо-дугуй

Уолаттарда уктунаарыҥ,

Хаҥас өттүгүтүгэр

Кыталык кыыллар курдук

Кындыа-кылыс

Кыргыттарда кыбынаарыҥ.

Үс саханы 13 үөдүтэн,

Түөрт саханы төрүттээн

Кэнэҕэски ыччат кэпсээнэ,

Хойукку ыччат хоһооно,

Уол оҕо тойуга,

Кыыс оҕо ырыата буолаарыҥ.

Сэттэ улууһу иитэр

Иринньэхтэрин ийэтэ,

Аҕыс улууһу аһатар

Араҥнарын аҕата,

Тоҕус улууһу тоторор

Кумалааннарын дурдата буолаарыҥ.

Аттаах хонуга,

Сатыы өйүөтэ 14,

Уолбат ойбон,

Чөҥөрө чүемпэ буолаарыҥ.

Аҥаарыйа кырдьан

Аҕа баһын тосту олорон ,

Аан ийэ дайдыттан

Арахсар күҥҥүтүгэр

Алгыс курдугунан аттанаарыҥ.

Кир киирбэтин,

Дьай дьайыҥнаспатын,

Эрэй эҥсибэтин,

Буруй буулаабатын,

Муҥ булсуспатын,

Сор солбонуппатын,

Алдьархай ааҥнаабатын,

Былаҕай   былааспатын!

Хата баара

Саргы салалыннын,

Өрөгөй үрдээтин,

Дьол тосхойдун,

Туску  туһаайдын,

Мичил  билистин,

Айхал ананнын,

Уруй олохтоннун!

1916 с., Бодойбо.