1 Звезда2 Звезды3 Звезды4 Звезды5 Звезд (Пока оценок нет)
Загрузка...
343 просмотров

1937

АҔАМ БИЛЛЭР ОТОҺУТ ЭТЭ

Мин Чурапчы улууһун Алаҕар нэһилиэгэр төрөөбүтүм. Чопчу төрөөбүт сылым, күнэ –ыйа биллибэт, миитэрэпкэбин архыыптарынан көрдөтөн көрбүппүт да көстүбэтэҕэ. Онон дьонум сабаҕалыылларынан 1937 сыл диэн суруйтарбыттара. Дояркалаан үлэлии сылдьан, соҕуруу сынньана барар путевканан наҕараадаламмыппар, пааспар ыларбар күнүн-ыйын докумуон толорор үлэһиттэр туруорбуттарынан– от ыйын 1 күнүгэр төрөөбүт күннэммитим. Аҕам– Шеломов Еремей Сидорович, ийэм–Маайа диэн эбитэ үһү. Аҕа дойду сэриитин кэмигэр, Чурапчы көһөрүүтүгэр 5-тээх оҕо буолуом. Оруобуна ол айдааҥҥа ийэм өлөөхтөөбүт, онно ийэбин кытта сыта сатыырбын эдьиийдэрим мөҕө-мөҕө туруоран иһэллэрэ үһү. Аҕам биллэр отоһут буолан, дьону да, сүөһүнү да барытын эмтиирэ, көһөрүүгэ ыыппатахтар. Онон икки кыра кыыс кинини кытта Мэҥэ-Хаҥалас Балыктааҕын аттыгар Күөллэрики диэн нэһилиэккэ хаалбыппыт. Оттон икки улахан кыыһа– эдьиийдэрим Ксения уонна Харытыай–Кэбээйигэ көһөрүллэн тиийбиттэрэ.
Ас-таҥас кэмчи этэ. Куобах тириититтэн тигиллибит чомпой бэргэһэ, сон, кээнчэ буолара. Атахпытыгар ынах этэрбэс. Миигиттэн уон сыл аҕа кыра эдьиийим Даайа миигин оҕолуура. Этэрбэспин сотору-сотору онно-манна тоҕу тэбэн мөҕүллэрим. Бэйэтэ оҕо киһиэхэ эмиэ туспа кыһалҕа буоллаҕа. Суоруна тааска туорах бурдугу тардан, хааһылаан сиирбит. «Уу хааһыта» диэн буолара. Оонньуурбут диэн куобах баһын уҥуохтара уонна сүөһү туйаҕын бэрбээкэйдэрэ буолаллара. Оонньуур соло да, сэниэ да суоҕа соччо.
Оскуолаҕа хойутаан киирбитим, бастаан ньолобуой диэн кылааска. Пионер буолбутум. Күөллэрикигэ 4 кылааһы бүтэрбитим кэннэ, аҕам миигин төттөрү Алаҕарга ыыппыта. Онно ийэҥ эдьиийэ диэн соҕотох эмээхсиҥҥэ олохтообута. Кыһалҕалаах соҕустук олорбутум. Эмээхсин миигин оттор маспыт бүттэ диэн мас кэртэрэр этэ. Кыһын муус ылар этим, ону, хата, биир ыалбыт оҕонньор көрөн көмөлөһөр этэ. Урукку дьоннор наһаа үҥсүһэллэр эбит, билигин санаатахха. Биирдэ милииссийэ үлэһитэ кэлэн ыйыталаспыта: «Эйигин олордор эмээхсиниҥ атаҕастыыр дуо? Наһаа үлэлэтэр дуо?» – диэн. Ону мин кутталбыттан нэһиилэ: «Кырдьаҕас киһиэхэ бэйэм көмөлөһөбүн»– диэбитим.
Сталин өлбүтүн туһунан оскуолаҕа саалаҕа оҕолору стройдаан баран эппиттэрэ. Учууталлар ытаһалларын соһуйа көрбүппүт.
Сотору-сотору ыалдьарбын өйдүүбүн. Ол быыһыгар колхозка үлэлиир эдьиийдэрбэр көмөлөһөрүм. Ынах ыаһыныгар, ньирэй көрдөөһүнүгэр, үүт сүүрдүүтүгэр. Улахан баҕайы сэппэрээтэри эрийэрим, сууйарым. Сайынын түүннэри туос чабычахтарга тапталлыбыт арыылары туттара ыраах баҕайы атын бөһүөлэккэ айанныырбыт. Арыы туттара айанныырбытыгар улахан туһата суох этим, эдьиийбэр доҕор эрэ буоларым буолуо.
Бастаан киинэ хаһан кэлбитин өйдөөбөппүн. Аҕабыт кытаанах оҕонньор этэ, онно- манна ыыппат буолара. Онон оҕо саас туһунан өйдөбүл кэмчи.
Мин кыра эдьиийбинээн төһө да хоту барбатахпытын иһин, көһөрүү содулунан төрөөбүт дойдубутуттан, алаһа дьиэбититтэн холдьоҕуллан арахсыбыппытын иһин Чурапчы көһөрүүлээхтэрин ааттарын сүкпүппүт.

Шеломова Екатерина Еремеевна.
Алтынньы 9 күнэ, 2018 с.

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *