Үс чооску

Үс чооску оҕото
(Англия норуотун остуоруйата)
Куукула театрынан көрдөрүөххэ сөп, көстүүмнээх оонньуу да буолуон сөп. От, Талах, Таас дьиэлэр макеттара наада буолар.

Кэпсээччи. Олорбуттара эбитэ үһү үс бырааттыы чооскулар, БИМ, БАМ, БОМ.
(бокулуоннууллар)
Уһун сайын устата оонньоон, күөх окко ойуоккалаан, сөтүөлээн күннээбиттэр. Күһүн тиийэн кэлбит.Күн аайы тымныйан испит.
Улахан убай БОМ. Кыһын чугаһаата. Дьиэтэ туттуохайын. Бары бииргэ сылаас дьиэҕэ олоруохпут.
Кэпсээччи. Тымныйан испит, тымныйан испит. Кыра бырааттар Бим уонна Бам үлэлиэхтэрин баҕарбаттар. Күн аайы оонньууллар, ыллыыллар- туойаллар.
БИМ. Өссө да кыһын буола илик. Дьиэни тутар түргээн. Начаас оҥостуохпут.
Кэпсээччи . улахан убай Бом кыһын буоларын кэтэспэккэ дьиэ тутарын саҕалаабыт.
БИМ, БАМ . Аата туох ааттаах элбэх тааһын мустаххыный? Аата ыараханын баҕаһын…
БОМ. Чооску оҕотун дьиэтэ хайаан да бөҕө- таҕа буолуохтаах.
БИМ, БАМ. Акаарыгар сылайа- элэйэ сырыттаххын. Биһигини кытта оонньуу сылдьыбакка.

Кэпсээччи . Өссө да өр оонньуу сылдьыа эбиттэр да , тымныйдар тымныйан сэбирдэхтэр саһаран суйдаммыттар, чалбахтар мууһунан бүрүллүбүттэр. БИМ уонна Бам дьэ ыксаабыттар. Дьиэ туттарга санаммыттар.

БИМ. Ээ мин хата дьиэбин отунан оҥоруом ээ. Түргэнник бүтэриэм.
Кэпсээччи . Бэрт начаас уһун оттору холбуу баайа баайа дьиэтин оҥорон бүтэрбит. Уонна ыллыы- ыллыы Бам диэки барбыт.
Хоть пол света обойдёшь,
Обойдёшь, обойдёшь,
Лучше дома не найдёшь,
Не найдёшь, не найдёшь!
(БИМ кэтэххэ ыллыы –ыллыы хаамар кэмигэр бэттэх БАМ көстөр)
БАМ. Мин дьиэбин талахтары быһан оҥоруом. Түргэн даҕаны, бөҕө даҕаны.
(Бам дьиэтин көрө көрө ыллыыр. )
У меня хороший дом,
Новый дом, прочный дом,
Мне не страшен дождь и гром,
Дождь и гром, дождь и гром!
(Бим ойон кэлэр)
БИМ. Оо эн эмиэ тутан бүтэрбиккин дии. Бэйэбит да туттуохпут диэн эппитим ээ, ол иһин.
БАМ. Начаас буоллаҕа дии. Чэ баран убайбытын көрүөххэ. Төһө улахан дьиэни туттубут эбитий?
БИМ. Баран көрүөххэ даҕаны.
(Кэтэх диэки бараллар, ол кэмҥэ иннигэр таас дьиэ тахсар, БОМ үлэлии сылдьар )

Иккис көстүү
Кэпсээччи . БОМ тыа саҕатыгар таас дьиэ туттубут. Бу дьиэҕэ тымныы да, тыал да, ардах да киирбэттэр.Бөрө киирбэтин диэн бөҕө мастан аан оҥорбут. Улахан күлүүстээбит.
(Бырааттара кэлэллэр)
БИМ (соһуйар) – БОМ, бу тугу тутаҕын?
БАМ. (күлэр)– Бу чооску оҕотун дьиэтэ дуу, кириэппэс дуу?
БОМ. (холкутук, үлэлиирин кубулуппакка эрэ)
– Чооску оҕотун дьиэтэ кини кириэппэһэ буолуохтаах!
БИМ. ( хаһыҥырыы түһэр)
– ОЛ кимниин сэриилэһээри гыннын, эт эрэ биһиэхэ?
(Бырааттара күлүү гыналлар, айдаараллар)
БОМ. (кыһаммакка, үлэлии- үлэлии ыллыыр)
Я, конечно, всех умней,
Всех умней, всех умней!
Дом я строю из камней,
Из камней, из камней!
Никакой на свете зверь.
Хитрый зверь, страшный зверь,
Не ворвётся в эту дверь,
В эту дверь, в эту дверь!
БИМ (БАМҥа) – Ити хайа кыыл туһунан ыллыырый?
БАМ. (БОМтан) –Ити хайа кыылы этэҕиний?
БОМ. – Бөрөнү этэбин!
БИМ. (күлэр) – Пыы, бөрөттөн куттанар дуу!
БАМ. (улаханнык) – Оо, Бөрө сиэҕэ диэн куттанааар!(күлэр)
БИМ. – Манна ханнык бөрө баар буолуой?
БАМ. – Биир да бөрө суох!Убайбыт БОМ куттамсах, пыы. Куттамсах- куттамсах!
(Иккиэн үҥкүүлүү – үҥкүүлүү ыллыыллар. БОМ түҥнэри хайыһар)
Нам не страшен серый волк,
Серый волк, серый волк!
Где ты ходишь, глупый волк,
Старый волк, страшный волк?
БАМ. – Барыахха БИМ, бу куттамсах бэйэтэ хааллын. Баҕар үс хос истиэнэни туттун, икки хос ааны туруордун !
БИМ. Хата биһиги оонньуу барыахха.
(Бараллар. БОМ эмиэ барар. Таас дьиэ сүтэр.)

Үһүс көстүү
(От дьиэ турар. Биир өттүгэр талахтар үүнэн тураллар. БИМ. БАМ оонньуу- оонньуу киирэллэр , күлэллэр- салаллар, ойуоккалыыллар.Талах анныгар БӨРӨ утуйа сытар.Чооскулар айдааннарыттан уһуктар.)
БӨРӨ. (кыыһырар, өндөйөн көрөр, бэйэтэ- бэйэтигэр)
– Туох айдаанай?
БИМ. (улаханнык) – Ханнык бөрө манна кэлиэҕэй дии! Убайбыт куттаҕаһыан!
БАМ. (киһиргиир) – Дьэ кэлэн көрдүн, муннуттан эрийиэхпит биһиги Бөрөнү. Кэһэйиэҕэ!
БИМ. – Тиэрэ тэбэн түһэриэхпит уонна кэлгийэн кэбиһиэхпит.Бу маннык, маннык! (көрдөрөр)
(Ыллыыллар)
Нам не страшен серый волк,
Серый волк, серый волк!
Где ты ходишь, глупый волк,
Старый волк, страшный волк?
(БӨРӨ талах кэнниттэн быган көрөр. Чооскулар БӨРӨНү көрөн куттананаллар.Салыбырыыллар)
БӨРӨ (ырдьыгыныыр. Ыстанарга бэлэмнэнэр)
ЧООСКУЛАР. Уой ой ой (куоталлар) БИМ дьиэтигэр ойон киирэллэр
БӨРӨ. – Ааҥҥын аһа тарт! Аһыан суоҕа да — алдьатыам!
БИМ!(куолаһа салыбырас) – Суоох, аспаппын!
БӨРӨ. (ынырык куолаһынан)– Ас диэтим! Аһаҕын дуу суох дуу?
БИМ. Суох!
БӨРӨ. Дьиэн көтөн хаалыар дылы үрүөм ээ
(БӨРӨ үстэ үрэр.Үһүс үрүүтүгэр дьиэ ыһыллан хаалар.БИМ,БАМ куоталлар.)
БИМ. Уой уой, убаай ааҥҥын аһа тарт, БӨРӨ эккирэтэн иһэр. Ситэрэ буоллаа! (БАМ дьиэтэ көстөн кэлэр. Иккиэн дьиэ иһигэр саһан салыбыраһаллар)
БӨРӨ. – Аа, дьэ иккиэҥҥитин сиэҕим, хата! (ынырыктык күлэр, тохтуу түһэн баран киитэрэйдик) Бээ, ол эрээри бу чооску оҕолоро ырыганнара бэрт. Кинилэри сиэн да диэн тоторум биллибэт! Ол кэриэтин дьиэбэр баран утуйан хаалыам ээ! (барар)
БИМ. – ИҺиттин? Бөрө биһигини сиэ суох буолла!Хата, сайыны быһа оонньооммут ырыгаммыт да үчүгэй!
БАМ. – Ураа, биһигини сиэбэт!
(Салыбыраһан бүтэннэр, ыллаан киирэн бараллар.)
— Нам не страшен серый волк,
Серый волк, серый волк!
Где ты ходишь, глупый волк,
Старый волк, страшный волк?
(Ыллаан бүтээттэрин, Бараан тириитинэн бүрүммүр БӨРӨ кэлэн ааны тоҥсуйар.)
БАМ (салыбырыыр) – Кимий?
БӨРӨ. (синньигэс куолаһынан)
– Бу мин – кырачаан барааммын! Доҕотторбуттан хаалан хааллым, дэлби тоҥнум, наһаа сылайдым. Хоннорон абыраан!
БИМ. – Киллэрэбит дуо?
БАМ. ЭЭ,барааны киллэримнэ! Тоҕо куттаныахпытый, кини БӨРӨ буолбатах!
(Чооскулар дьиэттэн быган көрөллөр.БӨРӨ «тириитин» быраҕан баран үрдүлэригэр ыстанар.Ааннарын саба охсон, хатанан саһаллар.)
БӨРӨ. (ырдьыгыныыр)
– Дьэ, саһа оонньообуккутун билигин дьиэҕититтэн туох да хаалыа суоҕа!
( 5тэ үрэр. Дьиэ сууллар, чооскулар куоталлар)
ИККИЭН. Убаай, ааҥҥын аһа тарт . Бөрө сиэри гыннааа!!!
(БОМ дьиэтигэр киирэн саһаллар)
БОМ. (Ыллыыр)
Никакой на свете зверь,
Хитрый зверь, страшный зверь,
Не откроет эту дверь,
Эту дверь, эту дверь!
БӨРӨ. (тоҥсуйар)
БОМ. (холкутук) – Ким тоҥсуйарый?
БӨРӨ. (кыыһырар)– Аһа тарт!
БОМ. Кимҥиний?
БӨРӨ. (Ынырык куолаһынан) Бөрөбүн, эһигини сии кэллим!!
БОМ. (Холкутук) Сур Бөрөҕүн даа?
БӨРӨ. Ыйыталаһа турбуккун киирэн быччаччы тутан ылыам ээ!!!
БОМ. (эрэллээхтик)– Бара тур! Ааммын аспаппын!
БӨРӨ. – Дьэ, кэһэтиэм билигин!Үһүөҥҥүтүн тутан сиэҕим!
БОМ. (күлэр) – Боруобалаан көр!
(Бөрө ааҥҥа бара- бара түһэр да сатаан аспат Үрэн көрөр да, дьиэ ыһыллыбат. Дьиэ аттыгар олорон толкуйдуур, үөһэ хантайан турбаны көрөр.)
БӨРӨ. (үөрэр)– Аа, дьэ биллим! Ол турбанан дьиэҕэ киириэм ээ!
(Бөрө кырыысаҕа ыттар, турбанан дьиэ иһигэр түһэр. Улаханнык хаһыытыыр уонна дьиэ иһиттэн сүүрэн тахсар. Хаһыытыы- хаһыытыы тыаҕа куотар)
БӨРӨ. – А-а-а-а-а …
(Чооскулар үһүөн тасхан ыллыыллар. )
Хоть полсвета обойдешь,
Обойдешь, обойдешь,
Лучше дома не найдешь,
Не найдешь, не найдешь!

Никакой на свете зверь,
Хитрый зверь, страшный зверь,
Не откроет эту дверь,
Эту дверь, эту дверь!

Волк из леса никогда,
Никогда, никогда
Не вернется к нам сюда,
К нам сюда, к нам сюда!

Кэпсээччи . Оҕолоор, эйэлээхтик олорун, тугу барытын бииргэ оҥорун, оччоҕо үс чооску оҕотун курдук кутталга киириэххит суоҕа!
( кэпсээччи бокулуоҥҥа тахсыбыт артыыстары билиһиннэрэр)